نخستين پرچم ملي آزربايجان جنوبي: پرچم اتحاد اسلام آزربايجان به مركزيت اورميه - ١٩١٨

مئهران باهارلي
-------------------

بخشي از كتاب: تاريخ فشرده پرچم ايران و پرچم آزربايجان جنوبي

... مئهران باهارلي-٢٠٠٨

http://millibayraq.blogspot.com/2011/11/blog-post.html

و بيدق هاي آن مجلس مقدس را هم مرکب از شير و خورشيد و ماه و ستاره قرار داده بودند.... اهالي مملکت ما هم دامن محبت و دوستي ترکان را محکم گرفته و از نام و نژاد قديمي خود [ترك] يادها کرده و افسانه ها مي خواندند و اثبات مي کردند که ما نيز قديما از ايل و الوس ترکان بوده و از خاک پاک ترکستان قديم بوده و هستيم.

در عرفه جنگ جهاني اول، پرچم مشروطيت به طور روزافزوني در حال كسب كردن هويت و شناسنامه پارسي-ايراني-آريائي و زرتشتي بود. قلب ماهيت اين پرچم اصلا تركي و آزربايجاني و تغيير در عملكرد نمادينش، لاجرم تركان ايران و آزربايجانيان را به سوي طرد آن سوق داد. چنانچه در همين سالها نخستين ضربه جدي و آگاهانه بر اين پرچم اكنون پارسي-ايراني-آريائي-زرتشتي، با طرح بيرق جديدي از طرف حزب اتحاد اسلام آزربايجان وارد شد. اين حزب در زمان حاكميت آزربايجان جنوبي نيمه مستقل-تحت الحمايه عثماني با واليگري-رهبري مجدالسلطان افشار اورومي (٨ ژوئن ۱۹۱۸ تا اول اکتبر ۱۹۱۸) تاسيس شده و معادل جمعيت اتحاد در قفقاز و جمعيت دفاع اسلام در كردستان (كرمانشاه) بود. صدر عثماني حزب اتحاد اسلام آزربايجان جنوبي در اورميه خليل پاشا سردار عثماني ناجي غرب آزربايجان و صدر آزربايجاني آن حاج فضل الله ناصحي بود. صدر عثماني حزب اتحاد اسلام آزربايجان جنوبي در تبريز يوسف ضياء بيگ قفقازي سرهنگ ارتش عثماني و رهبر آزربايجاني آن ميرزا علي هئيت بود. [ضياء يوسف بيگ اصلا اهل آزربايجان شمالي و برادر عبدالله شايق، استاد مشهور دانشگاه باكو بود]. ارگان مطبوعاتي اين حزب آزرآبادگان نام داشت كه به مديريت محسن رفعت و سردبيري تقي رفعت به زبان تركي در تبريز به صورت هفتگي منتشر مي شد.


پرچم مجلس (حزب) اتحاد اسلام آزربايجان به مركزيت اورميه در اصل عبارت است از پرچم عثماني به علاوه شير و خورشيد و شمشير تركي (سلجوقي-مغولي-قزلباشي). اين پرچم در تاريخ آزربايجان و تركان ايران، از همه جهت نخستين بشمار مي رود. پرچم مجلس اتحاد اسلام آزربايجان-اورميه، همچنين با تاكيد بر يگانگي تركان آزربايجان و تركان آناتولي، نماد چرخشي تاريخي و بنيادي در تعريف هويت خود تركان ساكن در آزربايجان از ايرانيت و شيعيت به تركيت و اسلاميت بشمار مي رود. پرچم مجلس اتحاد اسلام آزربايجان- اورميه كه بر مباني هويتي آزربايجانو تعلق آن به دنياي تورك شكل گرفته است در عين حال نخستين پرچم صرفا طراحي شده براي آزربايجان جنوبي در تاريخ مي باشد.

اين مجلس نه تنها سه نوار سبز و سفيد و سرخ را برداشته و آنرا با رنگ پرچمهاي دولتهاي توركي باستان و قديم، يعني سرخ يكپارچه جايگزين كرد، بلكه پس از قرنها و در اقدامي بسيار بي سابقه، دگر باره نشان ماه و ستاره توركي را به پرچم تركان آزربايجان و ايران باز گرداند. ستاره بيرق مجلس اتحاد اسلام آزربايجان، مانند ستاره بيرق عثماني پنج پر بود. [ستاره توركان باستان از جمله امپراتوري گؤك تورك، پنج پر است. اين ستاره پنج پر در اواخر دوره سلطان عبدالمجيد به جاي ستاره قبلي هشت پر عثماني كه اصلي سلجوقي داشت بكار رفته و پس از تاسيس جمهوري تركيه، بر پرچمهاي تركيه مدرن نقش بست]. در همان سال هلال ماه و ستاره هشت پر عثماني-سلجوقي بر پرچم جمهوري خلق آزربايجان به رهبري محمد امين رسولزاده جاي گرفت.

در كتاب تاريخ تهاجمات و جنايات ارامنه، اسماعيل سيميتقو و سردار ماكو در آزربايجان در باره "بيدق مجلس مقدس اتحاد اسلام- آزربايجان" چنين گفته مي شود: (تاريخ تهاجمات و جنايات ارامنه، اسماعيل سيميتقو و سردار ماكو در آزربايجان. ميرزا ابوالقاسم امين الشرع خويي -متوفاي ١٣٤٨ قمري. به كوشش علي صدرايي خويي):

"... عمومي ارامنه و نصاري تحمل حملات مردانه ترکان را نياورده و از جولگه سلماس فرار کرده، در اروميه اتراق نموده و عسکر عثماني هم تا قله کريوه قوشچي که کريوه بسيار سختي است رفته. و در آن قله جماعت ارامنه و نصاري سنگر کرده و ترک ها هم در همان کدوک [گردانه] نشسته، مشغول زد و خورد بودند. و در اين بين محاربات و مضاربات بسيار فقره فقره خيلي اتفاق افتاده بود .... به مجرد وصول لشکر ترک -ايدهم الله تعالي- گويا خون در عروق حضرات مسيحي ها منجمد گرديد..... و نيز اليان پاشا قماندار اردوي ششم با جماعت کافيه بر سر اروميه هجوم کرده و مسيحي ها را از جلو برداشته. در مدت قليلي شهر اروميه و اطراف آن را نيز از ارامنه و نصاري تخليه کرده و عموم مسيحيان به جانب موصل و بغداد رهسپار شدند و از ممالک محروسه ايران بالتمام خارج گرديدند .... اشهد بالله ترک ها را در اين جنگ که با ارامنه و نصاري اتفاق بيفتاد شجاعت و شهامتي و دليري و جسارتي نشان داده بودند که از يادها فراموش و از تاريخ ها محو نخواهند بود و شايان همه قسم تعريف و تمجيد مي باشند. ....

و مابقي اردوي عثماني ها در تبريز و خوي و سلماس اقامت کرده و با مردم به طريق مهرباني رفتار همي کردند و در هر يک از اين شهرها مجلسي به اسم اتحاد اسلام تشکيل داده و مردم را عموما به اتحاد و دوستي دعوت مي کردند ........ حضرات ترکان بعد از آمدن به صفحه آزربايجان مردم را با خودشان بر دوستي و اتحاد دعوت کرده و بنايشان بر اين بود که چنانچه ما بين عموم فرق خاچ پرست اتفاق و اتحادي واقع است که در سايه آن اتفاق و اتحاد عمومي در روي زمين با عزت و شرف زندگاني مي نمايند. با وجودي که اختلاف مذهبي مابين کاتوليک و ارتدوکس و پروتستاني چه قدر است و مابين اين ها نيز اختلافات بسيار و مسالک بي شمار دارند، ارمني و نصراني از جهت مذهبي هيچ موافقتي ندارند، مگر اينکه در خاچ پرستي و ستايش صليب اتحادي دارند. و هکذا روس و انگليس و دول ديگر. هکذا اسلام را هم لازم است که مابين خودهاشان اتفاقي و اتحادي در حمايت همديگر کرده و معاونت از يکديگر داشته باشند. به جهت پيشرفت مقاصدشان تا بيشتر از اين گرفتار مذلت و بدبختي و نکبت و بي شرفي نبوده باشند.

از اين جهت مجلس اتحادي به اسم «اتحاد اسلام» افتتاح کرده و مردم را به دوستي دعوت همي کردند و اين اتحاد در قفقاز چند سال قبل مابين شيعه و سني خصوصا با ترکان پس از جنگ ارمني و مسلمان در کار بوده است...... و به جهت آن مجلس مقدس هيئت رئيسه اي انتخاب نمودند و چون اين بنده داخل بعضي ادارات و تشکيلات نشده بودم لاجرم حقير را حسب الخواهش جماعت هم از اجزاي آن مجلس انتخاب نمودند و کسي را بدون بليط داخل آن مجلس اتحاد نمي کردند. و بيدق هاي آن مجلس مقدس را هم مرکب از شير و خورشيد و ماه و ستاره قرار داده بودند. ... شبانه از خوي با جمعي محترما و ده نفر سواره حکومت جليله و چهار پنج چرخه درشکه و بيرق هاي گوناگون دائر بر اتحاد و مبارک با عيد ملي حرکت نموديم.....

و شب ما را دعوت كرده و مجلس بسيار عالي مرتب كرده بود، حكومت اروميه و كارگزار و تمامي ضابطان حضور داشتند. و نيز نطقهاي مشروح چنانچه مقتضاي آن مجلس عالي بود در تهييج به تشديد مباني دين و اتحاد ما بين ملت اسلام به نحوي دلپذير و خوش آينده هم به عمل آمده. و پاشا از حالتش از وضع آن محفل شريف غايت خوشحالي را اظهار كرده و بهجت و شگفتي مخصوص داشت.....

اهالي مملکت ما هم دامن محبت و دوستي ترکان را محکم گرفته و از نام و نژاد قديمي خود [ترك] يادها کرده و افسانه ها مي خواندند و اثبات مي کردند که ما نيز قديما از ايل و الوس ترکان بوده و از خاک پاک ترکستان قديم بوده و هستيم. ليکن بعد از رفتن عثمانلوها آنوقت ورق برگرديده و چه شکايت ها که اظهار کرده و چه نفاق ها که به قالب نزدند."

علیرضا فرشي نين آردا قالمیش دویقولاری - اؤزآي اؤتگون

سون زامانلار سايين علیرضا فرشي به يين چوخ هيجان دولو و کیمی کز ده (بعض ده) سايقي ديشي يازيلارينا راستلانماقداييق. سيمگه سورونو ايله ايلگيلي اولاراق يازديقلاري ديکتاتورجاسينا دوروشو بو افندي نين دونياگؤروشونده اسکي ايستيبداد ده يه رلري نين يووا سالديغيني ايثباتلادي. سانکي قيرميزي سيمگه يه قارشي چيخانلار اولوسال ايستنجه (ايراده یه) و اولوسال يازقييا (سرنوشته) قارشي چيخيرميشلار کيمي فرشي به يين يازيسيندا و بيچه مينده (اوسلوبوندا) گؤستريلدي. تک ندني ده فرشي به يين بو ايدي کي، خالق بو سيمگه ني سئچميش! فرشي به يه سورماق لازيم کي، سون مين ايلده بير کره ده اولسون بو خالق دوغرو بير شئي ياپميشمي کی، ایندی ده یاپمیش اولسون؟ بيردنمي عاغيللاندي بو خالق کي، بيزيم خبريميز اولمادي؟ داها اسکي چاغلاري خاطيرلاماقدا بلکه فرشي به يين حافيظه سی يارديمچيسي اولمايا بيلر. آنجاق سون يوز ايلي سؤيله يه ليم.

بو خالق اؤز دؤولتي اولان قاجار-تورک دؤولتيني دئويريب يئرينه فارس دؤولتي قوردو. بو خالق ۲۲ بهمن اينقيلابيندا هئچ بير اولوسال پروژه سي اولمادان جانيني قوربان وئريب بير ديکاتورو دئويريب داها قداريني ايش باشينا گتيردي. بو خالق کؤنوللو بيچيمده خومئيني نين بويروغونا لببئيک دئييب جبهه لرده گنجلريني هئچه قوربان ائتدي. بو خالق اؤز باشينا هانسي بلالري گتيرمه ييب کي؟ بونلار بير يانا دورسون. خالقين چوغونلوغونون خطا ائتمه يه جگي آديندا بير قورال يوخدور. هيتلئري آلمان خالقي بؤيوک چوغونلوق ايراده سي ايله ايش باشينا گتيردي. بو کيمي اؤرنکلر چوخدور تاريخده. ايندي اگر خالق سون يوز ايلده کوممونيزمين سيمگه سي اولان رنگي اؤزونه قورتولوش رمزي کيمي سئچيرسه، دئمک بو خالق، تاريخي، خطالارلا دوپ- دولو اولان بو خالق روس خالقي نين دئنه ديگي و قارانليغا گؤمولدويو تجروبه ني يئنيدن دئنمک ايسته يير.

بير حالداکي بونلارين ايديعاسي نين تام ترسينه اولاراق خالقين بو سيمگه سئچيميندن خبري يوخدور. خالق آنلاييشي چوخ گئنيش آنلاييشدير و تراکتور ياريشلارينا قاتيلان ۸۰-۷۰ کيشيدن عيبارت دئييل خالق. (منجه «تراکتور» دئييلمه ليدير. چونکو «تراکتور» فارسجا سؤز دئييلدير. بير ده ميللته دئمک لازيم کي، اؤزونو ائييتسين و سؤزو دوزگون تلففوظ ائله سين. چونکو هر سؤزون دوغرو تلففوظ ائدیلمه سی گرکير. دوغرو تلففوظده یارار وار. «تيراختير»، «تئراختیر»، «تراخدير» دئمکله هئچ بير ايره ليله یيش اولماز. بونلار بوشلوقدان و هئچليکدن يارديم اومماقدان باشقا بير شئي دئييلدير. اگر فرشی به ی بیرله شیک آزربایجان ایسته ییرسه، قوزئیده یازی دیلی بیچملنمیشدیر و اونا اویمالییق. اوردا دا «تراکتور» دئییلیر.)

قيرميزيلارين آنا ندنلري بودور کي، بابک خوررمدين قيرميزيچي ايميش. بابک خوررمدي نين گئنل تورک کيمليگي ايله باغلي باغلانتيلاري حاقدا هئچ بير تاريخي قايناق اورتادا يوخدور. تورکلوک سيمگه سي مدني اولاراق گئنيش بير کيمليک چاغريشديريرکن بابک خوررمدين ميکروموحيطين چابالاريندان باشقا بير شئي دئييلدير. هله بونلار بير يانا دورسون، باشقا بير زامان بو قونونون اوزرينده دارتيشماق مومکوندور.

علیرضا به ي فرشي نين سون يازيسي تامامن ايچ ساواش ياراتماغا يؤنلميشدير. «آزربايجانين بير بايراغي وار» دئينلری الشدیرمک بیرلیگیمیزه قارشي چیخماق ایمیش! تاريخي گئرچکلري، اولوسلار آراسي حوقوق آنلاييشيني يا بيلمه يه رک، يا دا گؤز آردي ائده رک بؤيله اوتوپيک بير ياناشمادا بولونان فرشي به ي، ۱۹۹۱- جي ايلده بللي ائورنسل قوشوللاردان دولايي اورتايا چيخان خيالپرست، رومانتيک «ميلتچي»لري خاطيرلاتماقدادير.

فرشي به يين دوشونجه لري، دویغولاري ۱۹۹۱- جي ايلده ايليشيب قالميشسا، بونو دوغال اولاراق قبول ائتمک اولار. لاکين ۱۹۹۱-جي ايلين گليشمه ميش، ائورنسللشمه ميش يؤره سل دويغولاري ايله آرتيق گونوموزده يوزوملاردا بولونماق هم کئچرلي دئييل، هم ده يانيلقيلي بير يؤنته مدير. ساده بير اؤرنکله فرشي به يين بوتون ايديعالاريني چوروتمک مومکوندور. ايکي کوره وار. ايکي آلمانييا وار ايدي. باخماياراق کي، اونلار باغيمسيز دؤولت ستاتوسونا صاحيب ايديلر، آنجاق اؤزلري نين آيريجا بايراقلاري وار ايدي. کوره دؤولتلري هله او شکيلده داوام ائدير. حتّی عئيني ميلت اولان بو ايکي دؤولت بير- بيرينه دوشمنديرلر ده. بيزيم کي، هئچ بير ستاتوسوموز ايران ايچينده مؤوجود دئييل. اؤيله ايسه، فرشي به يين فانتئزيلري نئجه اولور کي، هم ايراني پارچالايير، هم ده درحال ايکي آزربايجاني بیر تک بایراق آلتیندا قورصتی قاچیرمادان همن بيرلشديرير! اويسا کی، قوزئي آزربايجانين نه ايقتيصادي دورومو، نه سياسي دورومو و نه ده سوسيو- پسيکولوژيک دورومو بونا حاضير اولمازکن، فرشي افندي فارس فاشيزميني بير يانا بوراخيب و گونئي آزربايجاندا فرقلي بايراق و فرقلي يؤنته م دوشوننلري دوشمن اولاراق گؤرور و سانکي تام بيرلشمک اوزره ديلر کي، گونئي آزربايجان اوچون فرقلي بايراق دوشوننلر بو بيرلييه قارشيديرلار و قويمورلار آزربايجان بيرلشسين!

فرشي به يين يازيلارينداکي ايديعالار تک- تک اينجلنه جک اولورسا، به ي افندي نين اولوسال قورتولوش ساواشي نين ديشيندا اولدوغو اورتايا چيخاجاقدير. چونکو قورتولوش ساواشي سادجه زيندانا دوشمکله حاقليليق قازانماز. قورتولوش ساواشي اولوسون تاريخي و توپلومسال پوزيسيونونو، گئرچکلرینی دوغروجا ساپتاماقدان کئچر. ترس تقديرده آدام بير آوانتوريست و ماجراچي کيمي آلقيلانار. فرشي افندي نين سون يازيسي (کیملر بیرلیگیمیزه قارشی­دیلار؟! کیملر بؤلوجودولر؟! - عليرضا فرشي *) بونا آچيق اؤرنکدير.

فرشي به ي اورتاق اورفوقرافييادان دانيشير، آنجاق يازلاري نين لاتين اليفباسي واريانتيني ندنسه من گؤرمز اولدوم. کؤنول ايستردي کي، فرشي به ي، عؤمرونون بير قيسميني بيلگيلنمه يه حصر ائتسين کی، ۷-۶ ايل سونرا يازديقلاريندان پئشمان اولماسين.

اؤزآی اؤتگون
۲۷/۱۰/۲۰۱۰

قيرميزي رنگلي بايراق، ميللي اؤزه‌لليكله‌رده‌ن يوخسوندور

مئهران باهارلي

سون دؤنه‌مده بير نئچه اورتال (مئدييا) ييه‌سي، هؤرگوت (تشكيلات) و شخصييه‌ت طرفه‌فينده‌ن قامو اويونا "ميللي حره‌كه‌ت`ين سيمگه"سي دييه، قيرميزي بير بايراق-سيمگه‌نين منيمسه‌ندييي بيلديريلميشدير. من يئني اؤنه‌ريله‌ن قيرميزي بايراق-سيمگه‌ني، هم اؤنه‌ريلمه يؤنته‌مي آچيسيندان، هم ده منيمسه‌نه‌ن بايراق سيمگه‌نين اؤزو باخيميندان دوغرو بولمورام. بو گيريشيم چوخ ساييدا ايستيقلالچي كسيمي ايلك كز اورتاق بير اولاي چئوره‌سينده بير آرايا گتيره‌بيلميشدير. آنجاق بو اولوملو يؤنونه قارشين، بير چوخ آچيدان يانليش و ضره‌رلي بير گيريشيمدير.

الف-يؤنته‌م:

يئني قيرميزي بايراق-سيمگه‌نين اؤنه‌ريلمه يؤنته‌مي و اونو اؤنه‌ره‌نله‌رين اولايي اولدو بيتدييه گتيرمه‌له‌ري، بير سيراسينين بو اؤنه‌رييه قارشي چيخانلاري ايططيلاعات مامورو آدلانديرمالاري، .... سيياسي اخلاقا سيغمايان و آنتي دئموكراتيك داورانيشلاردير.

بوتون تشكيلاتلار بو اؤنه‌ريني دسته‌كله‌مه‌ميشدير: اؤنه‌ريله‌ن يئني آل بايراق-سيمگه‌ني دسته‌كله‌يه‌نله‌رده‌ن بير سيراسي، اونون بوتون تشكيلاتلارين دسته‌ييني قازانديغيني ايدديعا ائديرله‌‌ر. آنجاق بو ايدديعا گرچه‌كله‌ري يانسيتمير. قيرميزي بايراغي دسته‌كله‌يه‌نله‌رين گرچه‌ك يوزده‌له‌ريني تارتيشماق - ايران`ين دورومونو گؤز اؤنونده آلينجا- گرچه‌كچي دئييلدير. وار اولان تشكيلاتلارين چوخو بو بايراق-سيمگه‌ني منيمسه‌سه ايدي بيله، گينه ده دوروم ده‌ييشمه‌زدي و بو گيريشيمين دوغرو اولدوغونو قانيتلامازدي. يانليش بير دوشونجه و اينانج، هامي طره‌فينده‌ن منيمسه‌نسه بيله، تنقيد ائديلمه‌ليدير.

ميلله‌ت بو اؤنه‌ريني منيمسه‌مه‌ميشدير: آل بايراق-سيمگه‌ني اؤنه‌ره‌نله‌رين ايدديعاسينا قارشين، شو آندا تورك ميلله‌تي كسينليكله سؤز قونوسو اولان بايراغي (نه‌ده آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين بايراغيني) دسته‌كله‌مه‌ميشدير و بو بايراق تورك ميلله‌تينين اوره‌يينده ده يئر آلمير. بوتون تشكيلاتلار قيرميزي بايراغي منيمسه‌سه‌يدي بيله، گونئي آزه‌ربايجان`ين باشا باشيندا زنگان، باتي آزه‌ربايجان، دوغو آزه‌ربايجان، ارده‌بيل، مركه‌زي، همه‌دان، قزوين اوستانلاري و تئهران، گيلان، كوردوستان و كيرمانشاه اوستانلارينين توركله‌رله مسكون بؤلگه‌له‌رينده خالقين اؤنه‌ملي بير بؤلومو اونو منيمسه‌يينجه‌يه ده‌ك، گينه ده بو بايراغين ميلله‌ت طره‌فينده‌ن منيمسه‌ديييني سؤيله‌مه‌ك اولمازدي. گونئيده و ايراندا آغير بير آسيميلاسييونا اوغراميش تورك خالقي، اويانيش مرحه‌له‌سينده‌دير و بؤيوك بير بؤلومو، اؤزونون بير ميللي قوروب اولدوغو بيلينجينه بيله وارماميشدير. تورك كيتله‌سي ان ياشامسال حاققي اولان توركجه تحصيل حاققي قونوسوندا بيله يئته‌رلي دويارليليغي قازاناماميشدير. آجي گرچه‌ك بودور. تيراختور ياريشمالاريندا قالديريلان قيرميزي بايراقلار، او ياريشمالارا قاتيلانلارلا سينيرليدير و كيتله‌سه‌ل.له‌شمه‌ميشدير. بير سيمگه بايراغي خالقين نئجه باغرينا باسماسيني گؤرمه‌ك اوچون توركييه`ده كورد خالقينين بايراقلارينداكي اوچ رنگه نئجه داورانديغيني گؤزله‌مله‌مه‌ك يارارلي اولار. اورادا سيرادان كورد خالقيندان هر گؤروشده اولان آيدينلارينا، ميلله‌ت مجليسينين كورد نوماينه‌نده‌له‌رينده‌ن نووروز بايرامي قوتلامارينا، فولكلور دانس قوروپلاريندان فوتبال ياريشمالاريندا، خييابان گؤسته‌ريله‌رينده‌ن سيياسي توپلانتيلاردا، .... هر يئرده بو اوچ رنگ واردير. بئله بير دورومدا "خالقيميز قيرميزي سيمگه‌ني باغرينا باسدي" كيمي سؤزله‌ر، گرچه‌كله‌رله ايلگيسيز و يالان ايدديعالاردير. بايراق و قيرميزي بايراق-سيمگه هله‌ليك نه تورك خالقي، نه ده گونئي آزه‌ربايجان اهاليسي طره‌فينده‌ن منيمسه‌نه‌ن بايراق و سمبول دئييلدير.

ميلله‌ت آدينا قرار وئرمه‌ك، ميلله‌ته ايهانه‌تدير: شوبهه‌سيز گونئي آزه‌ربايجان و تورك خالقي اؤز ميللي بايراغينا قاووشمالي، بو دوغرولتودا تارتيشمالار ياپيلمالي، اؤنه‌ريله‌ر وئريلمه‌لي و بونلاردان بيري و يا بير نئچه‌سينين تركيبي سيياسي تشكيلاتلار آراسيندا ايجماع اولوشورسا و خالق اونو بو و يا هر هانسي باشقا بير نده‌نله دوغرودان يييه‌له‌نيرسه، گونئي آزه‌ربايجان`ي تمثيل ائتمه‌ك اوچون منيمسه‌نمه‌ليدير. آنجاق بو سوره‌ج، بيزده يئنيجه باشلاميشدير. اورتادا هئچ بير شئي يوخكه‌ن و ميلله‌تين روحو بيله هئچ بير شئيده‌ن خبه‌ري اولماديغي حالدا، يئتگيسيزله‌رين ميلله‌ت آدينا قرار وئرمه‌له‌ري، "خالق قيرميزي بايراغي منيمسه دي و باغرينا باسدي" كيمي گرچه‌ك ديشي ايدديعالاردا بولونمالاري و اولايي بيتميش كيمي گؤسته‌رمه‌له‌ري، ميلله‌ته ايهانه‌ت و اينسانلاري آخماق يئرينه قويماقدير.

دئموكراتيك روح و آنلاييشدان يوخسون يؤنته‌م، سيياسي اخلاقا اويمايان داورانيش: بو بايراق آنجاق اولدوغو كيمي يعني آدي گئچه‌ن تشكيلاتلار طره‌فينده‌ن و بو آماجلا اؤنه‌ريله‌ن بير بايراق-سيمگه دييه سونولمالي ايدي. آنجاق بو، ياپيلمادي. وورقولاماقدا يارار گؤروره‌م: منيم قيناديغيم شئي، تورك خالقي و گونئي آزه‌ربايجان`ا ميللي بايراق اؤنه‌رمه اولايينين اؤزو دئييلدير، ترسينه من كسينليكله گونئي آزه‌ربايجان`ا قوزئيده ن فرقلي، قاليجي بير ميللي بايراق ياراديلماسي گره كديييني ساوونورام. منيم قيناديغيم شئي، اؤنه‌ريله‌ن بايراقلارين آنتي دئموكراتيك بيچيمده سونولماسي، اولايي اولدو بيتدييه گتيرمه‌، يئتگيلي اولماديغي حالدا تورك خالقي و گونئي آزه‌ربايجان يئرينه قرار وئرمه‌، بونلارا قارشي اولانلاري ايسه قارالاما و ايططيلاعات آدامي گؤسته‌رمه كيمي يؤنته‌مله‌ردير. بو اولاي بير يول داها تورك و گونئي آزه‌ربايجان`ين مئدييا صاحيبله‌ري و سيياسي آكتيويستله‌رينده‌ن بير بؤلومونون اولايلارا نه دنلي گرچه‌كله‌رده‌ن قوپوق، دئموكراتيك روح و آنلاييشدان يوخسون ياناشديقلاريني گؤسته‌ردي.

ب-ايچه‌ريك:

قيرميزي بايراق، دوزگون و دئموكراتيك يوللارلا سونولسا ايدي ده، سياسي و كيمليك آچيلاريندان گينه ده يانليش، جيددييه‌تده‌ن اوزاق و ويزيونسوز بير گيريشيم ايدي. باشدا بونا گؤره كي ميلله‌تله‌شمه‌كده اولان تورك خالقي و دئوله‌تله‌شمه يولوندا يورويه‌ن گونئي آزه‌ربايجان`ين سيمگه‌يه يوخ، بو ميلله‌تله‌شمه و دئوله‌تله‌شمه سوره‌جله‌ريني تمثيل ائده‌بيله‌جه‌ك، آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينده‌ن فرقلي اولان قاليجي بير ميللي بايراغا ائحتيياجي واردير.

ميللي بايراغين اورتايا چيخيشي، گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تينين يارانماسيني يئيينله‌شديره‌ر: من گونئي آزه‌ربايجان و تورك خالقيني تمثيل ائده‌جه‌ك ميللي بايراغين گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تينين قورولماسيندان سونرانين ايشي اولدوغو دوشونجه‌سيني يانليش بولورام. ميللي حاقلارلا ايلگيلي اولان هر شئي، گونئيده ميللي دئوله‌تين قورولماسيندان آسيلي دئييلدير. اؤرنه‌يين توركجه‌نين ايراندا رسمي ديل ائديلمه‌سي، يا دا خالقينين ان آزيندان بله‌دييه‌له‌ر دوزئيينده اؤزونو يؤنه‌تمه قونوسو، ميللي دئوله‌ت يارانمادان دا گرچه‌كله‌شه‌بيله‌جه‌ك شئيله‌ردير. بونون كيمي، گونئيين اؤز ميللي بايراغينا قاووشماسي دا، حؤكمه‌ن دئوله‌ت قورولاندان سونرا گرچه‌كله‌شمه‌لي دئييلدير، اوندان اؤنجه ده الده ائديله‌بيلير. بو دورومدا گله‌جه‌كده قورولاجاق دئوله‌تين ايشي، ساده‌جه داها اؤنجه الده ائديله‌ن ميللي بايراغا (پارلئمان، رئفئراندوم، حؤكومه‌ت يارليغي، ... يؤنته‌مله‌ري ايله) رسمييه‌ت قازانديرماق اولاجاقدير. نئجه كي فيليسطين و فيليسطين خالقي دئوله‌تله‌شمه‌ده‌ن اؤنجه ده اؤز ميللي بايراغيني اورتايا چيخارميشدير. كورد خالقي و كوردوستان`ين بؤلومله‌ري ده عئيني يولو گئتميشله‌ردير. بيز ده ايستيثنا دئييليك و اؤز ميللي بايراغيميزا قاووشماق اوچون ميللي دئوله‌تيميزين قورولماسيني بكله‌مه‌مه‌ليييك. بيزي بونو ياپمايا مجبور قيلان نده‌نله‌رده‌ن بيري، ميللي بايراغين اورتايا چيخيشينين، بيزيم ميللي دئوله‌تيميزين اورتايا چيخيشينا كؤمه ك ائده‌بيله‌جه‌ييدير.

آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسيني بايراغي گونئي آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغي دئييلدير: قيرميزي بايراق-سيمگه‌ني اؤنه‌ره‌نله‌رين آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين دئوله‌ت بايراغيني بوتون تورك خالقينين بايراغي دييه گؤسته‌رمه‌له‌ري، تكجه اونلارين دوشونجه‌سيدير. اونلار بو اينانجلاريني بئله تقديم ائتمه‌لي و بوتون گونئيليله‌ر آديندان قونوشماقدان ساخينماليديرلار. چونكو هامي بو دوشونجه‌ني پايلاشمير. اؤرنه‌يين من گونئي آزه‌ربايجان و يا بوتؤو آزه‌ربايجان`ين بايراغينين آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسي بايراغي اولماسي گره‌كدييينه اينانميرام. منجه گونئيين اؤزونه خاص تاريخي سوره‌جده اؤز ميللي بايراغيني اولوشدورماسي گره‌كير. قوزئي آزه‌ربايجاندا دالقالانان بايراق، بللي بير تاريخي سوره‌جين سونوندا قوزئيليله‌ر طره‌فينده‌ن ياراديلميشدير. او بايراقدا خيريستييان چار روسيياسي سؤمورگه‌سينده‌ن قورتولما و موسه‌لمان عوثمانلي دئوله‌تي و اوردوسونون بو اوغوردا قاتقيسينين يانسيمالاري واردير. بو اوزده‌ن ده قوزئي آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغي، يالنيز آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين ميللي بايراغيدير، گونئيين دئييلدير. اويسا گونئي آزه‌ربايجان باشقا تاريخي بير سوره‌جده‌ن گئچمه‌كده‌دير. بيز موسه‌لمان فارسيستان سؤمورگه‌سينده‌ن قورتولما ساواشيمي وئرمه‌كده‌ييك و عوثمانلي كيمي ديش كؤمه‌كچيميز ده يوخدور، بيز آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين يارديميندان بيله يوخسونوق. تورك خالقي و بؤلونموش آزه‌ربايجان`ين بيرلييي قوزئي`ين ميللي و دئوله‌ت بايراغيني گونئي`يه، يا دا گونئي`ين بايراغيني قوزئي`ه تحميل ائتمه‌كله ساغلانماز. بونلارين هر بيري، اؤته‌كينين اؤزونه مخصوص اولان تاريخي سوره‌جله‌رده اولوشدوردوغو ميللي بايراغا سايقي دويماليديرلار.

كوسووا-آرناووتلوق اؤرنه‌يينين وئردييي درس: من آزه‌‌ربايجان رئسپوبليكاسي ميللي بايراغينين گونئي آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغي اولماديغي، اولماماسي گره‌كدييي و اولابيلمه‌يه‌جه‌يينه اينانيرام. بئله بير شئيه بؤلگه‌سه‌ل و اولوسلار آراسي گوج مركه‌زله‌ري ده اولوملو باخماياجاقدير. نئجه كي عئيني گوجله‌ر، كوسووا`نين منيمسه‌دييي و آرناووتلوق بايراغي ايله عئيني اولان اؤز ميللي بايراغيني ده‌ييشديرمه‌يه مجبور ائتديله‌ر. بيليندييي كيمي كوسووا و آرناووتلوق آرناووتلاري بؤلونموش بير خالقديرلار. آرناووت خالقي و تورپاقلارينين بير بؤلومو باغيمسيز آرناووتلوق دئوله‌تي (آلبانيا) و اؤته‌كي بؤلومو صيربيستان`ا (كوسووا) داخيل ايدي. بو دوروم ايران`ا داخيل اولان گونئي آزه‌ربايجان و باغيمسيز اولان قوزئي آزه‌ربايجان`ين دورومونا بنزه‌يير. كوسووا آرناووتلارين سئچديكله‌ري ميللي بايراق ايلك باشدا آرناووتلوق دئوله‌تينين ميللي بايراغي ايله عئيني ايسه ده، سونوندا اونلار اؤز ميللي بايراقلارينين آرناووتلوق دئوله‌تي ميللي بايراغيندان فرقلي اولماسي گره‌كدييي سونوجونا وارديلار، داها دوغروسو بونو قبول ائتمه‌يه مجبور ائديلديله‌ر. بو دا بيزيم دوروما بنزه‌يير.

قيرميزي بايراق-سيمگه‌ني اؤنه‌ره‌نله‌رين چوخو، گونئي آزه‌ربايجان`ين اؤز ميللي بايراغينا صاحيب اولماسي گره‌كديييني قبول ائتمييه‌نله‌ردير: قيرميزي بايراغي اؤنه‌ره‌نله‌رين اصيل حره‌كه‌ت نوقطه‌سي، گونئي آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغينين آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين بايراغي اولدوغودور. بو اوزده‌ن ده اونلار گونئيه ميللي بايراق يوخ، گئچيجي بير سيمگه گه‌ركدييينه اينانيرلار. باشقا بير دئييشله گونئيه سيمگه منيمسه‌تمه، اونون ميللي بايراغيني دانماقلا ائش آنلامليدير. اؤنه آتيلان آل بايراغين گئچيجي بير سيمگه اولدوغو و گله‌جه‌كده قيراغا قويولوب و اون يئرينه گونئيده قوزئي آزه‌ربايجان`ين بايراغينين منيمسه‌نه‌جه‌يي، بو بايراغي اؤنه‌ره‌نله‌رين چئشيتلي يازي و سؤيله‌شيله‌رينده ديله گتيريله‌ن بير تثبيتدير. بئله‌جه بو بايراغي اؤنه‌ره‌نله‌ر، گاموح`ون بايراق قونوسوندا ياپديغي يانليشليقلاري تكرارلاماقلا قالماييب، بير نئچه‌سيني اونا آرتيرميشديرلار. گاموح`ون اؤنه‌ردييي و باشلانقيجدا بللي بير قبول دا گؤره‌ن اؤز بايراغيني داها سونرالار تحميل ائتمه‌يه قالخيشماسي، يانليش ايدي. آنجاق گاموح`ون گونئي آزه‌ربايجان اوچون - سيمگه دئييل- ميللي بير بايراق اؤنه‌رمه‌سي چوخ يئرينده بير گيريشم و بو بايراغين دا آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسي بايراغيندان فرقلي اولماسي گره‌كدييي گؤروشو، سون دره‌جه دوغرو بير گؤروشدو. يئني آل بايراق-سيمگه‌ني اؤنه‌ره‌نله‌رين چوخو ايسه گونئيه ميللي بير بايراق گره‌كدييني كؤكونده‌ن دانير و آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين دئوله‌ت بايراغيني گونئي آزه‌ربايجان`ين دا ميللي بايراغي اولدوغونو ساوونورلار. بو گؤروشله‌ر كسينليكله يانليشدير.

بيرله‌شيك آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغيني، گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تي ايله آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسي اورتاقلاشا بليرله‌مه‌ليدير: بئله بير بايراق سئچيله‌جه‌كسه بو اورتاق بايراق، بوتون تورك خالقي و بوتون آزه‌ربايجان`ين قاتيليمي ايله اورتايا چيخماليدير. آيريجا بو سورون، بوگونون سورونو دئييلدير. بيرله‌شيك آزه‌ربايجان`ين اورتاق ميللي بايراغي مساله‌سي گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تي قورولاندان سونرا دوشونوله‌جه‌ك بير قونودور. گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تي يارانديقدان و اوفوقدا آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسي ايله بيرله‌شمه ايمكاني گرچه‌كده‌ن دوغدوقدان سونرادير كي اورتاق بايراغين نئجه اولماسي بو ايكي دئوله‌تين يئتگيلي اورقان و شخصييه‌تله‌ري آراسيندا و ايكي توپلومدا تارتيشمايا آچيلماليدير. بو قونونون بوگون تارتيشيلماسي بيله، گرچه‌ك اوستو بير تارتيشمادير. آيريجا بوتون تورك خالقي و بيرله‌شيك آزه‌ربايجان`ين اورتاق ميللي بايراغي، هر ايكي بيريم و توپلومو قاپساياجاق اؤزه‌لليكله‌ري اؤزونده يانسيتماليدير. قوزئي آزه‌ربايجان`ين دئوله‌ت بايراغي ايسه، بو قاپساييجي اؤزه‌لليكده‌ن يوخسوندور.

ميللي حره‌كه‌تين بايراغا ائحتيياجي يوخدور: من ميللي حره‌كه‌ته اؤزه‌ل بير بايراق گره‌كليلييي دوشونجه‌سيني، جيددييه‌تده‌ن اوزاق و يانليش بولورام. ميللي حره‌كه‌ت دييه بير قوروم، تشكيلات، حوقوقي و يا جوغرافي وارليق يوخدور. وار اولان، گونئي آزه‌ربايجان و تورك ميلله‌تي و اونون ميللي حاقلاريني الده ائتمه اوغروندا چاليشان شخصله‌ر و تشكيلاتلاردير، شو آندا تمثيل ائديلمه‌يه ائحتيياجي اولان دا بونلاردير. گونئيده تورك خالقي طره‌فينده‌‌ن قالديريلان بايراقلار، ميللي حره‌كه‌ت دئييل، گونئي آزه‌ربايجان و تورك ميلله‌تي بايراغي دييه قالديريلمالي و بونلاري تمثيل ائتمه‌ليدير. گونئي آزه‌ربايجاندا گئده‌ن ميللي حاقلار اوغرونداكي حره‌كه‌ت ايسه، اؤزونو باشقا يول و آراجلارلار گؤسته‌ره‌بيله‌ر و گؤسته‌رمه‌ليدير ده. او جومله‌ده‌ن اوچ گؤي-قيرميزي-ياشيل رنگي اؤز سمبولو اولاراق منيمسه‌مه‌ك و يا "آذربايجان" كلمه‌سيني فارس يازيمي اساسيندا و "ذ" ايله دئييل، تورك ديلينه اويقون اولاراق "ز" ايله و ”آزربايجان" بيچيمينده يازماقلا. ايچينده بولوندوغوموز قوشوللاردا سيمگه، ميللي بايراغي اولمايان گونئي آزه‌ربايجان و تورك خالقي اوچون اولاغان اوستو لوكس ساييلير.

رنگلي دئوريمله‌ر حاكيم ميلله‌تله‌رين دئموكراسي حره‌كه‌تله‌ريدير، محكوم ميلله‌تله‌رين ميللي قورتولوش حره‌كه‌تله‌ري دئييل: فارسلارين ياشيل حره‌كه‌تينين ياشيل سمبولو واردير دييه، بيزيم ده قيرميزي سمبولو منيمسه‌مه‌ميز گره‌كدييي سونوجونا وارماق يانليشدير. ياشيل حره‌كه‌ت، فارس خالقينين ميللي حره‌كه‌تي دئييلدير، داها اؤنجه‌ده‌ن اؤز دئوله‌تينه قاووشموش و ميللي بايراغي اولان، ميللي كيملييي و ميللي دئوله‌تي دونياجا تانينان حاكيم فارس خالقينين دئموكراسي حره‌كه‌تيدير. دولاييسي ايله اونلارين قالديرديغي ياشيل سيمگه بايراق، نه فارس ميللي قورتولوش حره‌كه‌تينين بايراغي، نه فارس ميلله‌تينين، نه فارسيستان`ين و نه ده فارس دئوله‌تينين بايراغي دئييلدير؛ ميللي بايراغي اولان حاكيم بير ميلله‌تين دئموكراسي حره‌كه‌تينين سيمگه‌سيدير. بيزيم ميلله‌تين حره‌كه‌تي ايسه، ميلله‌تله‌شمه‌كده اولان و اؤز ميللي دئوله‌تيني قورماق ايسته‌يه‌ن، وارليغي و ميللي كيملييي دونياجا بيلينمه‌يه‌ن و تانينمايان تورك خالقينين، ميللي قورتولوش حره‌كه‌تيدير؛ دئوله‌تي اولان حاكيم بير ميلله‌تين دئموكراسي موباريزه‌سي دئييلدير. تورك خالقي ميلله‌تله‌شمه‌كده و گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تله‌شمه‌كده‌دير. ميلله‌تله‌شه‌ن و دئوله‌تله‌شه‌نه سيمگه‌ده‌ن چوخ داها اؤنه ملي اولان، اونون ميللي وارليغيني دونيايا تانيدابيله‌ن ميللي بايراقدير. دئوله‌تي اولسا دا اولماسا دا، دئوله تله شمه ده ن اؤنجه ده سونرا دا، تورك ميلله‌تي و گونئي آزه‌ربايجان`ين- اؤزونو تمثيل ائده‌بيله‌جه‌ك ميللي بايراغا ائحتيياجي واردير.

خرميه و محمره خالق آياقلانمالارينداكي قيرميزي بايراقلار. قيرميزي بايراغي اؤنه‌ره‌نله‌ر، گئچميشده آزه‌ربايجان`دا اؤرنه‌يين بايبه‌ك و باشچيليق ائتدييي "خرميه" حره‌كه‌تينده ده آل بايراقلارين قوللانيلديغيندان يارارلاناراق، اونو منيمسه‌تمه‌يه چاليشيرلار. حتتا بونلاردان بعضيله‌ري، قيرميزي و يا قيزيل رنگين آزه‌ربايجان و تورك خالقين ابه‌دي سمبولو اولدوغونو ايدديعا ائديرله‌ر. بونلار بوش و اويدوروق ايدديعالاردير. قيرميزي و يا قيزيل رنگلي بايراقلار، قالديريلميش اولسالار بيله، هئچ واخت نه آزه‌ربايجان`ين و نه ده تورك خالقينين سمبولو اولماميش؛ و خرميه حره‌كه‌تي و داها سونرالار بو حره‌كه‌ته قوشولانلارين قالديرديقلاري آل بايراقلار دا، آزه‌ربايجان`ا خاص اولان شئيله‌ر دئييلديرله‌ر. "خرميه" اورتادوغو و اؤزه‌لليكله بوگونكو ايران`ين هر بؤلگه‌سينده جره‌يان ائده‌ن، چوخونون اسكي ايرانيك اينانجلاريندا اولان يئرلي اهالينين ايسلام و عره‌ب حاكيمييه‌تينه قارشي بير ديره‌نيش حره‌كه‌تي ايدي. گله‌جه‌ك يوز ايلله‌رده باشدا غولات (غلات) اولماق اوزه‌ره هئتئرودوكس ايسلام مذهه‌بله‌ريني اولوشدوران خرميه آخيملارينين، تورك خالقي و آزه‌ربايجان`ا اؤزگون اولان اؤنه‌ملي بير اؤزه‌لليكله‌ري يوخدور. خرميه آخيملاري داها سونرالار قيرميزي بايراقلاري قالديرمايا باشلاميشلاردير، آنجاق بو دا بوتون ايران و اورتا دوغودا منيمسه‌نه‌ن گنه‌ل بير اويقولاما ايدي و آزه‌ربايجان`ا اؤزگو دئييلدي (بو اوزده‌ن ده بوندان سونرا بوتون اورتادوغودا "خرميه" حره‌كه‌تله‌ري "محمره" دييه آدلانديريلميشدير).

قيرميزي رنگلي بايراق، ميللي اؤزه‌لليكله‌رده‌ن يوخسوندور. ميللي سيمگه بير ميلله‌ت و يوردونون اؤزه‌لليكله‌ريني- گنه‌لده دانيلان، اونوتولان و يا وورقولانماق ايسته‌نه‌ن بير اؤزه‌للييي- اؤزونده يانسيتماليدير. نئجه كي فيليسطين خالقي و يوردو اوچون بو گؤره‌وي يئرينه گتيره‌ن، "مسجدالاقصي" سمبولودور. آنجاق قيرميزي بايراقدا تورك خالقي و گونئي آزه‌ربايجان`ين دانيلان و يا اونوتولان ميللي بير اؤزه‌للييي مئوجود دئييلدير. ذاته‌ن ايچه‌ريده تيراختور تاخيمي ماچلاريندا قالديريلان قيرميزي بايراقلار دا، نه تورك خالقي، نه گونئي آزه‌ربايجان و نه ده تورك خالقينين ميللي حاقلاري اوغروندا وئردييي ساواشيمين سمبولو اولاراق قالديريلماميشدير، يالنيز او آياق توپو تاخيمينين رنگي و سمبولو اولاراق قالديريلميشدير. آيريجا ياخين گئچميشده دونيانين فرقلي بؤلگه‌له‌رينده قالديريلان قيرميزي سيمگه‌، گنه‌لده ميللي يوخ، ترسينه ميلل اولماماغي، اؤرنه‌يين انتئرناسيوناليسمي تمثيل ائتمه‌ك اوچون قالديريلميشدير. دوروم بئله ايكه‌ن، بير سيرا ديشاريدا اولان هؤرگوتله‌ر طره‌فينده‌ن آياق توپو ياريشمالاريندا قالديريلان قيرميزي رنگلي بايراغا ميللي اؤزه‌لليكله‌ر يوكله‌نمه‌سي و داها سونرا دا اونو ميللي حره‌كه‌تين حتتا گونئي آزه‌ربايجان`ين بايراغي دييه سونمالاري جيددييه‌تده‌ن سون دره‌جه اوزاقدير.

سمبول بايراق چليشگيليدير. من گونئي آزه‌ربايجان و تورك خالقينين عئيني آندا سمبول بايراق (تك رنگلي) و ميللي بايراغا ائحتيياجي اولدوغونو دوشونموره‌م. اساسه‌ن اورتادوغودا ميللي حره‌كه‌تله‌رين تمثيل ائتديكله‌ري ميلله‌تين و وطه‌نله‌رينين آيري آيري بايراق-بايراق و سمبول-بايراقلاري يوخدور. نئجه كي فيليسطين خالقينين، فيليسطينين و فيليسطين ديره‌نيش حره‌كه‌تينين تك بير بايراغي واردير. او دا بايراقدير، سمبول دئييلدير. بيزيم ده بئله گره‌كسيز لوكوسله‌ره ائحتيياجيميز يوخدور.

بيرله‌شيك آزه‌ربايجان`ين اورتاق سيمگه‌سي اولاراق اوچ گؤي-قيرميزي-ياشيل رنگله‌ري: من بوتون آزه‌ربايجان`ي تمثيل ائده‌ن اورتاق سمبولون بليرله‌مه‌سي فيكرينه اولوملو باخيرام. بوگون بيزه هم كيمليك آچيسيندان و هم سيياسي موباريزه تاكتيكله‌ري باخيميندان ان گره‌كلي اولان شئيله‌رين باشيندا، بؤلونموش بير ميلله‌ت و بؤلونموش بير يورد اولدوغوموزو تثبيت ائتمه‌كدير. خالقيميزين بؤلونموشلويونو تثبيت ائديلمه‌ك بيزيم ميللي موباريزه‌ميزين تمه‌ل ايستيراتئژيله‌رينده‌ن اولماليدير. منجه ايكي آزه‌ربايجان`ين بيرليييني وورقولايان ان اويقون سمبول، تك رنگ قيرميزي دئييل، اوچ گؤي، قيرميزي و ياشيل رنگله‌ردير. بو رنگله‌ر، مودئرن چاغدا قورولان ايلك آزه‌ربايجان دئوله‌تينين بايراقلاريندا اولان رنگله‌ردير و بو اوزده‌ن ده آزه‌ربايجان دئوله‌تچيليينين رمزي اولاراق قوللانيلابيله‌ر. نئجه كي بوتون كوردله‌رين منيمسه‌دييي اورتاق سمبول دا بايراق دئييلدير، قورولان ايلك كورد دئوله‌تينين بايراغيندا وار اولان سمبول اوچ رنگدير. بيزيم كورد خالقي ايله هئچ بير فرقيميز يوخدور. كوردوستان دؤرد اؤلكه آراسيندا بؤلونموشسه، آزه‌ربايجان دا بئش اؤلكه آراسيندا بؤلونموشدور، آنجاق چوخوموزون بوندان خبه‌ريميز يوخدور (ايران، آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسي، توركييه، گورجوستان، داغيستان).

يئني سيمگه، يئني بؤلونمه‌له‌ر دئمه‌كدير: قيزيل بايراق بيرله‌شمه مقصه‌دي ايله اؤنه سورولسه ده، پيراتيكده داها چوخ و داها درين بؤلونمه‌له‌ره هم گونئيين ايچينده و هم گونئي-قوزئي آراسيندا يول آچميشدير و آچاجاقدير. بيرينجي بؤلونمه ايستيقلالچيلار (اؤنه‌ريني دسته‌كله‌يه‌نله‌رين چوخو بو جرگه‌يه داخيلدير)، فئدراليستله‌ر و بونلارين ديشيندا قالانلار (اؤز گله‌جه‌ييني بليرله‌مه حاققيني ساوونانلار، .....) آراسيندا قيرميزي بايراق اولايينين تتيكله‌دييي آيريشما، جرگه له شمه و قارشي دورمالاردير. ايكينجي بؤلونمه، گونئي-قوزئي آيريشماسينين درينله‌شمه‌سيدير. اويسا بيزيم ائحتيياجيميز اولان شئي، فرقلي سيياسي آخيملار آراسيندا و ده قوزئي و گونئي آراسيندا دوغرودان بيرلييي وورقولايان، و دولايلي اولاراق بؤلونموشلويو تمثيل ائده‌بيله‌جه‌ك سمبوللاردير. بونو ياپمانين ان ائتگيلي و ان ساده يوللاريندان بيري ده، منجه اوچ ياشيل، قيرميزي و گؤي رنگله‌رين هر ايكي آزه‌ربايجان`ين و سمبول رنگله‌‌ري دييه قوللانيلماسيدير (كوردله‌ر ده بنزه‌ر بير يولو منيمسه‌ميشله‌ردير). آنجاق قيرميزي بايراق –سيمگه‌نين منيمسه‌نمه‌سي، بو تاريخي فورصه تي قاچيرماق آنلامينا گلير. بيزيم خالق پارچالانميشدير و اونا بو اوچ رنگده‌ن باشقا بير سمبول سئچديرمه‌ك، اونو داها دا پارچالار و پارچالانميشليغيني قاليجيلاشديرار.

تاريخي حافيظه قولاي اولوشماز، خالقين تاريخي حافيظه‌سي ايله اويناماماق گره‌كير: گونئي آزه‌ربايجان و تورك خالقينين بايراغينين رنگله‌رينده تاريخي سوره‌كليليك و داوام دا اؤنه‌مليدير. گؤي قيرميزي ياشيل رنگله‌ري، ايندييه ده‌ك گونئي اوچون اؤنه‌ريله‌ن بير چوخ بايراقدا، بايراقلارين طرحله‌رينده- بو طرحله‌ر فرقلي اولسا بيله- مئوجوددور. بو اوچ رنگي تورك خالقينين بيرليك سمبولو دييه، گونئي آزه‌ربايجان شهه‌رله‌ري ديشيندا، تورك خالقينين ايران`ين گونئينده ياشايان بؤلومونده بيله قوللانانلار اولموشدور. اولوشان بو ده‌يه‌رلي تاريخي حافيظه‌ني ده‌ييشديرمه‌ك گره‌كسيز و سيياسي اولاراق سون دره‌جه هزينه‌ليدير. قوزئي و گونئيين بيرليينيني وورقولامانين زاماني اينديدير، بليرسيز گله‌جه‌كده دئييلدير.

گونئي آزه‌ربايجان`ين سيمگه‌يه ائحتيياجي يوخدور

مئهران باهارلي

سايين بابه‌ك آزه‌ري`نين يازيسيني اوخودوم.

١-يازيدا بير نئچه قوروبون اؤنه‌ردييي قيرميزي بايراق-سيمگه‌يه قارشي چيخانلارين اوست اؤرتولو اولسا دا ايططيلاعاتا باغلانماسي، سون دره‌جه اويقونسوز، سيياسي اخلاقا سيغمايان و آنتي دئموكراتيك بير باخيشدير. بو باخيش فرقلي سسله‌ري سوسدورماق و موخاليف گؤروشله‌ري سينديرمه‌يه يؤنه‌ليكدير و كسينليكله ان يوكسه‌ك سسله پيروتئست ائديلمه‌ليدير. من ده بير يول داها سايين بابه‌ك آزه‌ري`نين بو داورانيشيني قيناييرام.

٢-گونئي آزه‌ربايجان`ين سيمگه‌يه ائحتيياجي يوخدور. سيمگه حاكيم اولان و دئوله‌تله‌ري بولونان ميلله‌تله‌رين دئموكراسي موباريزه‌سي اوچون گره‌كليدير (فارسلارين ياشيل حره‌كه‌تي، اوكراينا، گورجوستان، قيرقيزيستان، .... كيمي). بيز ايسه محكوم و دئوله‌تسيز بير ميلله‌تيك و موباريزه‌ميز ميللي قورتولوش موجاديله‌سيدير. بيزه گره‌كه‌ن سيمگه دئييل، شو آنكي ميلله‌تله‌شمه- گله‌جه‌كده‌كي دئوله‌تله‌شمه‌ميزي تمثيل ائده‌جه‌ك ميللي بايراقدير.

٣-آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين بايراغي گونئي آزه‌ربايجان`ين بايراغي دئييلدير و اولماياجاقدير. بونون نده‌ن بئله اولدوغونو باشا دوشمه‌ك اوچون، كوسووا`نين ميللي بايراغينين نده‌ن آرناووتلوغون ميللي بايراغي اولماديغي، بونا نده‌ن ايذين وئريلمه‌دييي ايييجه اينجه‌له‌نمه‌ليدير.

٤-قيرميزي بايراق-سيمگه‌ني اؤنه‌ره‌نله‌ر، گونئي آزه‌ربايجان`ين اؤز ميللي بايراغينا قاووشماسينين يولونو- اؤنونه گئچيجي بير سيمگه آتاراق- تيخاماق ايسته‌ييرله‌ر. بو اومودلا كي گونئي آزه‌ربايجان باغيمسيز اولاندا، بو گئچيجي قيرميزي سيمگه يئرينه آزه‌ربايجان رئسپوبليكاسينين بايراغي گونئيه ده گله‌جه‌كدير. آنجاق بو تاكتيك، آماجينا اولاشاماياجاقدير. گونئي آزه‌ربايجان ان كيچيك بير قوشقو اولمادان اؤز ميللي بايراغينا، اؤز ميللي موجاديله‌سي سوره‌جينده قاووشاجاقدير.

٥-گونئي آزه‌ربايجاندا تورك خالقينين ميللي حاقلاري اوغروندا گئده‌ن موباريزه‌يه هر هانسي بير سيمگه گره‌كيرسه ده- كي منجه گره‌كمير- بو سيمگه، اوچ گؤي، قيرميزي و ياشيل رنگله‌ر اولماليدير. چونكو بو رنگله‌ر آزه‌ربايجان`ين دئوله‌تله‌شمه سمبوللاريدير.

٦-محمره يا دا قيزيل اه‌يينليله‌ر، آزه‌ربايجان`ا خاص اولان بير آخيم دئييلدير. اورتا دوغو و ايران`ين هر بؤلگه‌سينده جره‌يان ائده‌ن و ايسلام`ا قارشي اولان، داها سونرا دا هئتئرودوكس ايسلام مذهه‌بله‌ريني اولوشدوران بير ديره‌نيش حره‌كه‌تي ايدي. بونلارين تورك خالقي و آزه‌ربايجان`ا اؤزگون اولان هئچ بير اؤزه‌لليكله‌ري يوخدور.

تورك خالقي ميلله‌تله‌شمه‌كده و گونئي آزه‌ربايجان دئوله‌تله‌شمه‌كد‌ه‌دير. ميلله‌تله‌شه‌ن و دئوله‌تله‌شمه‌كده اولان بير خالقا رنگلي سيمگه گره‌كسيزدير. اونا ميللي بايراق گره‌كير. ميللي بايراق ايسه، او ميلله‌ت و او يوردون اؤزه‌لليكله‌ريني يانسيتماليدير. بو قيرميزي بايراق بونو كسينليكله ياپاماز.
.
٧-يوخاريداكي نوتومدا يالنيز بو سيمگه‌نين گره‌كسيز اولدوغونا ده‌يينديم. آنجاق بو سيمگه-بايراغين سونولماسي دا سورونلودور و سيياسي گليشمه‌ميشلييي و دئموكراتيك ايلكه‌له‌ري هئچه سايماني گؤسته‌رير. بو بايراغين قبول ائديليب سونما يؤنته‌مي آنتي دئموكراتيكدير. ايسته‌ر ايراندا دئموكراسي اولسون، ايسته‌ر اولماسين. قوروبلار و شخصله‌ر اينديكي دورومدا، اؤزله‌رينين به‌يه‌نديكله‌ري و منيمسه‌ديكله‌ري بايراقلاري يالنيز و يالنيز اؤزله‌رينين منيمسه‌ديكله‌ري و به‌يه‌نديكله‌ري بايراق دييه سونماليديرلار. ميلله‌ت آدينا، تورك ميللي دئموكراتيك حره‌كه‌تي آدينا قرار وئرمه و دانيشمايا كيمسه‌نين يئتگيسي يوخدور. به‌يه‌نديكله‌ري و سئچديكله‌ري بايراقلاري، ميلله‌ت سئچدي دييه سونماق، اولايي اولدو بيتدييه گتيرمه‌ك و اونا قارشي چيخانلاري ايران ايططيلاعاتينين آدامي آدلانديرماق، تيپيك خومئيني-صددام ذئهنييه‌تيدير.

٨-قالدي كي بئله بير سيمگه‌ني سئچمه‌ك ده تورك خالقي و گونئي آزه‌ربايجان`ين مصله‌حه‌تله‌ريني تمه‌لده‌ن يانليش دوشونمه‌كده‌ن و ويزيونسوزلوقدان قايناقلانير. كيمسه‌نين تورك خالقينين و گونئي آزه‌ربايجان`ين مصله‌حه‌تله‌ريني تك باشينا بليرله‌مه يئتگيسي ده يوخدور. بو ايش، اولسا اولسا مجمع تشخيص مصلحت نظام`ي يانسيلاماق اولار.

پ.س.: سايين بابه‌ك آزه‌ري`نين ايشله‌تدييي و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينده ده قوللانيلان "حره‌كات" كلمه‌سي يانليشدير و دوغروسو "حره‌كه‌ت" اولماليدير. "حره‌كات" چوخول، "حره‌كه‌ت" ايسه تكيلدير. آيريجا توركييه`ده تؤره‌ديله‌ن "سيمگه" كلمه‌سي تورك ديلي و قوراللارينا گؤره يانليش بير تؤره‌تمه‌دير. تورك ديلينده بو آنلامي داشييابيله‌جه‌ك "سيم" كؤكو مئوجود دئييلدير.

بابه‌ك آزه‌ري`نين يازيسي:


Milli Azadlıq Hərəkatımızda İranın gizli polisinin bayaraq davasına son qoyulmalıdır!

http://az.azadtribun.net/index.php?option=com_content&view=article&id=133%3Amilli-azadlq-hrkatmzda-rann-gizli-polisinin-bayaraq-davasna-son-qoyulmaldr&catid=1%3Alatest-news&Itemid=56
-----------------------

Güney Azǝrbaycanın simgǝye ehtiyacı yoxdur

.by Mehran Baharli on Saturday, October 2, 2010 at 2:00pm.

sayin babek azerinin yazisini oxudum



1-Yazıda bir neçǝ qurubun önǝrdiyi qırmızı bayraq-simgǝyǝ qarşı çıxanların üstüörtülü olsa da ittiliata bağlanması, son dǝrǝcǝ uyqunsuz, siyasi ǝxlaqa sığmayan vǝ anti demokratik bir baxışdır. Bu baxış fǝrqli sǝslǝri vǝ muxalif görüşlǝri sindirmǝk vǝ susdurmaya yönǝlikdir vǝ kǝsinlikǝ ǝn yüksǝk sǝslǝ protest edilmǝlidir. Mǝn dǝ bir yol daha sayın Babek Azǝrinin bu davranışını qınayıram.



2-Güney Azǝrbaycanın simgǝye ehtiyacı yoxdur. Simgǝ hakim olan ve devlǝtlǝri bulunan millǝtlǝrin demokrasi mubarizesi üçün gǝrǝklidir (Farsların yaşıl hǝrǝkǝti, Ukrayna, Gürcüstan, Qırqızistan, ... kimi). Biz isǝ mǝhkum vǝ devlǝtsiz bir millǝtik vǝ mubarizǝmiz milli qurtuluş mucadilǝsidir. Bizǝ gǝrǝkǝn simgǝ deyil, şu ankı millǝtlǝşmǝ-gǝlǝcǝkdǝki devlǝtlǝşmǝmizi tǝmsil edǝcǝk milli bayraqdır.



3-Azǝrbaycan Respublikasının bayrağı Güney Azǝrbaycanın bayrağı deyildir vǝ olmayacaqdır. Bunun nǝdǝn belǝ olduğunu başa düşmǝk üçün, Kosovanın milli bayrağının nǝdǝn Arnavutluğun bayrağı olmadığı, buna nǝdǝn izin verilmǝdiyi iyicǝ incǝlǝnmǝlidir.



4-Qırmızı bayraq-simgǝni önǝrǝnlǝr, Güney Azǝrbaycanın öz milli bayrağına qavuşmasının yolunu, önünǝ geçici bir simgǝ ataraq, tıxamaq istǝyirlǝr, bu umudla ki Güney Azǝrbaycan bağımsız olanda, bu geçici qırmızı simgǝ yerinǝ Azǝrbaycan Respublikasının bayrağı Güneyǝ dǝ gǝlǝcǝkdir. Ancaq bu taktik, amacına ulaşmayacaqdır. Güney Azǝrbaycan ǝn kiçik bir quşqu olmadan öz milli bayrağına öz milli mucadilǝsi sürǝcindǝ qavuşacaqdır.



5-Güney Azǝrbaycanda Türk xalqının milli haqları uğrunda gedǝn mubarizǝyǝ hǝr hansı bir simgǝ gǝrǝkirsǝ dǝ- ki mǝncǝ gǝrǝkmir- bu simgǝ üç göy, qırmızı vǝ yaşıl rǝnglǝr olmalıdır. Çünkü bu rǝnglǝr Azǝrbaycanın devlǝtlǝşmş sǝmbollarıdır.

Muhǝmmǝrǝ ya da Qızıl Əyinlilǝr Azǝrbaycana xas olan bir axım deyildir. Ortadoğu vǝ İranın hǝr bölgǝsindǝ cǝrǝyan edǝn İslama qarşıi olan, daha sonra heterodoks İslam mǝzhǝblǝrini oluşduran bir dirǝniş hǝrǝkǝti idi

Bunların Türk xalqı vǝ Azǝrbaycana özgün olan heç bir özǝlliklǝri yoxdur.

Türk xalqı millǝtlǝşmǝkdǝ vǝ Güney Azǝrbaycan devlǝtlǝşmǝkdǝdir. Millǝtlǝşǝn vǝ devlǝtlǝşǝnǝ simgǝ gǝrǝksizdir, milli bayraq gǝrǝkir.

Milli bayraq isǝ o millǝt vǝ o yurdun özǝlliklǝrini özündǝ yansıtmalıdır. Bu qırmızı bayraq bunu kǝsinliklǝ yapamaz.

--------------------


Yuxarıdaki notumda yalnız bu simgǝnin gǝrǝksiz olduğuna dǝyindim. Ancaq bu simgǝ-bayrağın sunulması da sorunludur vǝ siyasi gǝlişmǝmişliyi vǝ demokratik ilkǝlǝri heçǝ saymanı göstǝrir.


bu bayrağın qǝbul edilib sunma yöntǝmi anti demokratikdir. İstǝr İranda demokrasi olsun ister olmasın. Qurublar vǝ şǝxslǝr indiki durumda özlǝrinin bǝyǝndiklǝri vǝ mǝnimsǝdiklǝri bayraqları yalnız ve yalnız özlǝrinin mǝnimsǝdiklǝri vǝ bǝyǝndiklǝri bayraq diyǝ sunmalıdırlar. Millǝt adına, Türk milli demokratik hǝrǝkǝti adına qǝrar vermǝ vǝ danışmaya kimsǝnin yetgisi yoxdur.



Bǝyǝndiklǝri vǝ seçdiklǝri bayraqları millǝt seçdi diyǝ sunmaq, olayı oldu bitdiyǝ gǝtirmǝk vǝ ona qarşı çıxanları İran ittilaatının adamı adlandırmaq, tipik Xumeyni-Sǝddam zehniyǝtidir.


Qaldi ki belǝ bir simgǝni seçmǝk dǝ Türk xalqı vǝ Güney Azǝrbaycanın mǝslǝhǝtlǝrini tǝmǝldǝn yanlış düşünmǝkdǝn vǝ vizyonsuzluqdan qaynaqlanır. Kimsǝnin Türk xalqının vǝ Güney Azǝrbaycanın mǝslǝhǝtlǝrini tǝk başına bǝlirlǝmǝ yetgisi dǝ yoxdur. Bu iş, olsa olsa Mǝcmǝe Tǝşxise Mǝslǝhǝti Nezamı yansılamaq olar.




--------------------



ps: Sayın Babǝk Azǝrinin işlǝtdiyi vǝ Azǝrbaycan Cumhuriyǝtindǝ dǝ qullanılan herekat kǝlmǝsi yanlışdır vǝ doğrusu hǝrǝkǝt olmalıdır. Hǝrǝkat çoxul, hǝrǝkǝt isǝ tǝkildir. Ayrıca Türkiyǝdǝ törǝdilǝn simgǝ kǝlmǝsi Türk dili vǝ qurallarına görǝ yanlış bir törǝtmǝdir. Türk dilindǝ bu anlamı daşıyabilǝcǝk sim kökü mevcud deyildir

--------------------------------------------------

Babǝk Azǝrinin yazısı:

Milli Azadlıq Hərəkatımızda İranın gizli polisinin bayaraq davasına son qoyulmalıdır!

http://az.azadtribun.net/index.php?option=com_content&view=article&id=133%3Amilli-azadlq-hrkatmzda-rann-gizli-polisinin-bayaraq-davasna-son-qoyulmaldr&catid=1%3Alatest-news&Itemid=56

BİRLİK SİMGӘSİ – ULUSAL BAYRAQ ÜZӘRİNӘ

by Toğrul Atabay on Monday, September 27, 2010 at 7:06pm

Toğrul Atabay



Soŋ onildә 80’li illәriŋ soŋundan bәri Güney Azәrbaycan’da cәrәyan edәn Ulusal Hәrәkәt artıq bir yandan gerçәk aŋlamda ―Bağbәk Qalası xalq göstәrilәriylә― kütlәsәllәşmә aşamasına girdikdәn soŋra, bir yandan da hәrәkәt içindәki çalışıcılarıŋ sürgün-öўrәnci-sığınmaçı biçimindә yurddışına daşması vә yurddışındakı örgütsәllәşmәlәrlә hәrәkәtiŋ öz sınırlarını aşıb uluslararası boyut qazanmasıyla hәm içәridә (rәsmi görüşә qarşı ayırd edici özәllik olaraq), hәm dә yurddışında (çeşidli çıxışlarda vә göstәri etkinliklәrindә özünü tәmsil üçün) Güney Azәrbaycan’a özgü ulusal bayrağıŋ gәrәkliўi yaşamsal bir öŋәm qazandı.

Ancaq gerçәk bir örgütlәnmәniŋ olmayışı vә AMH’niŋ aydın qatmanınıŋ hәlә dә evrәnsәl vizyona sâhib olacaq dәrәcәdә gәlişmiş olmaması, bu sorunuŋ çözümünü eybәcәr örgütlәnmәlәrimiziŋ tikәl vә keçişdirmәcә çözüm arayışlarına buraxdı vә yaŋlış tәcrübәlәrlә dәfәlәrcә örgütsәl girişimlәrlә ulusal bayraq tasarlama vә mәnimsәtmә girişimlәrindә bulunuldu. GAMOH’uŋ girişimiylә başlayan (2002) bu sürәci bir taxım/кulis çalışması olan ‘Qaraulduzlu Bayraq’ vә soŋ günlәrdә dә “milli birlik rәmzi” sovu ancaq eylәmdә yenә ‘keçici’ ulusal bayraq boyamasıyla ortaya qoyulan “Al Bayraq” girişimi izlәmişdir.

Ulusal bayraq olğusunu başından bәri izlәyәnlәrdәn vә hәr sürәci yaxından yaşamış biri olaraq bu qonuda bir dәўәrlәndirmә gәrәўi duymaqdayam.

*



QIRMIZI BAYRAQ/SİMGӘ

Soŋ günlәrdә yenә bu sәfәr başqa biçimdә vә sağ göstәrib sol vurmaqla öŋcә milli simgә, milli birlik simgәsi, milli-demoкratik hәrәkat simgәsi kimi sovlarla soŋra ‘keçici bayraq’ sanıyla ortaya atılan vә öŋәri aşamasına belә gәlmәmişdәn “oldu-bitdi” yöndәmiylә qarabasdıya (‘qırmızıbasdı’ya!) salınıb hәmәn dә oŋaylanmış göstәrilәn Qızrmızı rәng simgә/bayraq olayınıŋ yenә әski xәtalarıŋ birarada tәkrarından başqa bir gәtirisi olmadı kimi görünür.

Bir-birinә yaxın (bir taxımdan olan) birneçә örgüt, güya 2 ay öŋcә bu olayı sırf yurddışında göstәrilәrdә qullanılmaq üzәrә bir simgә seçmәk üçün dar bir yığıncaqda danışıb soŋra bir öŋәri kimi qamuoyuna sunulmaq üzәrә bir öŋtaslaq kimi neçә örgütә sunmuş, oŋlarıŋ dartışma ortamına açılacağı bәklәntisi içindә qol çәkdiўi bu öŋәrmә, sözlü olaraq qol çәkmәўә çağırılan birneçә qurumuŋ yanıdı belә gözlәnmәdәn bir anda (23 Eylül gecәsindәn) hamılıqla oŋaylanmış vә mәnimsәnmiş kimi tәbliğ vә tәbrik olunmağa başlanmışdır.

Sözlü vә qeyr-i rәsmi açıqlamalardan aŋlaşılan bu ki:

Öŋәridәki ardzamanlı dayanaq Bağbәk hәrәkatında Al Bayrağıŋ qullanılmış olmasıdır. Eşzamanlı tövcihi isә top oyunlarında Tәbriz Traxtur Futbal Taxımı yandaşları tәrәfindәn daşınan simgәlәriŋ rәngi olması vә soŋ dönәmdә dә bu oyunlarda Azәrbaycan’ıŋ ulusal istәklәriniŋ dilә gәtirilmәsiylә birlikdә bu rәngiŋ bir türlü AMH ilә bağlantı oluşdurması biçimindә irәli sürülmәkdәdir.





‘QIRMIZI’ SAXINCALAR:



Qırmızı bayraq/simgә/rәng (hansısı?) seçimi (bağışlayıŋ: bәlirlәnmәsi) hәm nәlik-necәlik hәm dә nitәlik-içәrik açısından bizim Ulusal-Elәrk Deviniş (Milli-Demoкratik Hәrәkәt)’imiziŋ qırmızı çizgilәrini aşdığınıŋ tanığıyıq. Bu xususları vә qayğıları soŋ günlәrdә çeşidli çevrәlәrdәn dә edindiўim izlәnimlәri dә göz'öŋündә bulunduraraq cәrgәlәmәўә çalışacağam:



1. YÖNDӘMBİLİMSӘL (Methodologic) SORUN:

Kim, nә yetkiylә, nәyi, necә seçir?

Qarabasdı vә oldu-bitdi (әmr-i vâqe) yöndәmiylә vә olduqca anti-demoкratik biçimdә ortaya (ortalığa) atılan bu fenomen, ‘bәyanat’a qol çәkәn kimi kәsimlәri dә şaşqınlıq içindәe buraxmışdır! Kimlərin yetki və sorumluluğuyla ortaya atıldığı belə aydın olmadan özbaşına hazırlanmış olan taslaq bəlirli yaxın çevrə dışındakı kəsimlərə sunulmadan və ‘xala xatırın qalmasın’ sayağı sunulduğu çevrələrdən olumlu-olumsuz yaŋıd belə gözləmədən ‘piyasa’ya sürülmüş, bu rəngiŋ içəridə bəlli alaŋda qullanılması sankı xalq tərəfindən siyasi və milli amacla qullanılırmış kimi lansə etmə demaqojisiylə varolan bir gerçəўi dəstək mahiyyətində gösterilmiş, öŋərməўə belə gərək duymadan bilinmir hansı yetkiylə oŋay işləmi belə tamamlanmışdır!

Bunlar da bütün bu tablonuŋ qapalı qapılar ardında vә qaraŋlıq odalarda ‘zâhir’ edildiўiniŋ göstәrgәsidir. Soŋ anda tәrmә-tәlәsik xala xatırıŋ qalmasıŋ deyә birilәrini dә qeyr-i rәsmi yollardan arayıb qatılımını istemek, buraxıŋ görüş istәmәўi, tәkcә beli-xeyr demәlәrini gözlәmәk vә buna belә qıymadan hәmәn şәŋlik havasında reкlama başlamaq...

Anti-demoкratik yöndәmlә qalmayıb bir dә olası qarşıdları da ‘xâin’ deyә adlandırmaq elә lap da Qızıl Ordu aŋlayışıyla örtüşmәkdәydi: Xalq düşmanı, qarşı-devrimçi damğasıyla xâin suçlamaları!



2. TӘPKİSӘLÇİLİK:

Toplumsal-düzәlişçi bir axım olan Yaşıl Hәrәkat’a tәpki olaraq Qırmızı!

Azәrbaycan Ulusal Devinişi, mahiyyәtcә bir ulusuŋ bütün yaşamsal alaŋlarını qapsayan ulusal, sürәўәn, evrimsәl, devingәn (dinamik) vә ardıcıl bir hәrәkatdır. Dolayısıyla qurulu yapay bir ulus-dövlәt olan İran’da siyasi әrk qovğası verәn düzәlişçi, keçici, çevrilişçi bir ayaqlanma olan mahiyyәtcә salt ardsız ‘sosyal’ bir hәrәkәt olan Yaşıl çevrilişlә qiyaslanabilmәz vә bu qiyâs-i mә’ә-fâriqdәn doğan tәpkisәlçi davranış da (yaşıla qarşı qızıl) bizim köklü keçmişli vә açıq gәlәcәkli hәrәkәtimizi günübirlik törәdi (tüfeyli) bir qıpırdanma ilә dәўişik salıb aşağılamaqdan vә onu yaŋsılama izlәnimi buraxmaqdan başqa soŋuc doğurmaz.



3. BӘLİRSİZLİK: ULUSAL HӘRӘKӘT BİRLİK SİMGӘSİ Mİ, ULUSAL BAYRAQ MI?

Geŋәl bir olğu olan ‘simgә’ ilә özәl bir simgә olan ‘bayraq’ qarıxıdırması

Simgә olduqca geŋiş bir qavramdır. Bir ulusuŋ, bir olğunuŋ, qurumuŋ, varlığıŋ hәr zadıŋ simgәsi olabilәr. Ulusal simgәlәr dә (istәr ardzamanlı olaraq bodunsal/ethnic keçmişdәn gәlsin, istәr ulusuŋ çağdaş qurtuluş savaşı sırasında ortaya çıxsın) varolan bәlli öўәlәrdir; doğal gedişlә ortaya çıxmışdır, birilәri tәrәfindәn yapay olaraq ortaya atılmaz!

Qırmızı bayraq/simgә öŋәrmәsindә (bәyanat’da) “millətimizin birlik rəmzinə çevrilmiş qırmızı bayrağı milli hərəkatımızın simvolu-rəngi olaraq...” deyilir. Amacıŋ nә olduğunuŋ bәlirsizliўini buraxıŋ, öŋәrilәniŋ dә simgә mi, bayraq mı olduğu belә bәlirsizdir! Simgә mi? Rәng mi? Bayraq mı? Ulusal mı? Ulusal hәrәkәt mi? Ulusal birlik mi? (toplam 6 çәlişki).



4. RӘNGLİ DEVRİM QOXUSU (BOYASI):

Turuncu, mәxmәli, yaşıl... qırmızı!

ABD’niŋ Böyük Ortadoğu Projәsi vә İran qonusunda ortaq arayışı bәs-bәlli ortada ikәn bir dә turuncu, yaşıl sayağı qırmızı rәnginiŋ ortaya atılması bizim açımızdan qәsidli bir olay sayılmasa da yarın hәr hansı bir youmçu tәrәfindәn bizi rәngli devrim maşalığı vә ABD uşaqlığı ilә suçlamasına hәrәktli bir tuşqul (nişan), qızğın boğa qarşısında qırmızı parça kimidir!

Hәlә neçә il öŋcә kimi başıpozuq ‘başbilәn’lәrimiziŋ İstanbul’da bәlli ‘ağalarla’ hüsn-i niyәtli görüşmәlәriniŋ Türkiyә’dә hәm sağçı, hәm solçu medyada bizә atılan ‘Ameriкa nökәrlәri’ boyası (qos-qoca 22 Mayıs Ayaqlanması’nı belә "Ameriкa düўmәўә basdı!” deyә yorumladan bu dәŋsiz davranışlarıŋ tәrs-propaqandası) zehnlәrdәn silinmәmişkәn bir dә bu qarşıdlığa hazır boya tasarlamaqdayıq!

Qırmızı rәngi siyasal aŋlamda qullanmaq vә propaqanda öўәsi yapmaq, hәm rәngli devrim vә çevriliş sevdalılarına vә bәlli güc odaqlarına ‘qırmızı ışıq’ yaxmaq, bizi zәnn altında buraxmaq demәkdir; hәm dә AMH dışında birilәriniŋ yarın bu tip göstәrilәri musadirә elәmәsinә, yiyәlәnmәsinә vә yoz-qullanmasına hazır olanaq sağlamaqdır...



5. KEÇİCİ, QISAÖLÇÜMLÜ ÖŊLӘMLӘR:

Keçәri bir taxım rәngi qalıcı ulusal simgә

Bir taxım da, rәngi dә keçici güncәl bir olğudur; oysaki bayraq, ulusal simgә olğuları qos-qoca bir ulusuŋ keçmişini vә gәlәcәўini ilgilәndirәn varlıqlardır. Âmiyânә deyişlә, dünәn çizgili ya da qaraulduzlu bayraq daşıyanlar, bugün ‘al bayraq’, yarın da ligdә yüksәlәcәk başqa taxımıŋ rәngini mi birlik simgәsi seçәcәk, biz rә'yәtә yüklәyәcәklәr?!

Bu qısa sürәli, üzeysәl vә bәlirsiz çözüm araşıylarına güc tükәtmәk yerinә nәdәn daha qalıcı vә uzunsoluqlu stratejik çözümlәr üçün uğraşmırıq? Bayraq sorunu dәrinlәmәsinә işlәnmәsi gәrәkәn stratejik bir qonudur; üzeysәl vә başdansovmalıq bir gündәm maddәsi deўildir.



6. İŞLӘVSӘLLİK SORUNU:

Dünya bilsin, biz dünya yurddaşıyıq!

Bu simgәniŋ ana amacı başda yurddışındakı etkinliklәriŋ vә rәsmi görüşmәlәriŋ tәk simgә (oxu: bayraq) altında yapılması gәrәkliўi olaraq qeyd edilmişdi. Hamımıza bәllidir ki, uluslararası alaŋda isә siyâsi olaraq mәmә yeyәndәn pәpә yeyәnә hamı qızıl bayrağı ancaq vә ancaq Кommunizm bayrağı olaraq tanıyır. Demәk bizim özümüzü tanımlamaq vә ilk baxışda bәlirgin biçimdә tәmsil etmәk üçün seçmәk istәdiўimiz ‘özәl’ simgә elә ‘geŋәl’ vә daha öncәdәn tanımlı bir simgәdir ki sorunu çözmәk yerinә yaŋlış aŋlaşılmalara yol açacaq miŋ bir sorun da çıxaracaqdır! Tәk bir TV-miz olduğundan da nә yazıq ki oturuşmuş bu imgә/ tanımı dünya yurddaşlarınıŋ beynindәn silmә olanağımız olmadığından yarın dünyanıŋ hәrhansı ölkәsindә yapacağımız göstәridә bu bayrağıŋ altında böyük hәrflәrlә "South Azerbaijan" yazsaq da yoldan keçәniŋ bizi ―bәlkә Güney Azәrbaycanlı olan, ancaq kәsinliklә― dünya yurddaşı enternasyonalist işçi yoldaşlar sanmamasına hansı ussal nәdәn var? Amac әgәr özümüzü ilk baxışda anlaşılır vә ayırdedilir biçimdә tanıtmaqsa demәk bu vә tәkrәngli hәrhansı bayraq-simgә çözüm deўil, sorundur!

Tutaq obiri gün dә İstanbul’da, Anкara’da göstәridәyik: qarşımızda bizi кommunist sanan bir sürü Türk milliyәtçisi, yasadışı örgüt sanan polis vә rәngli devrimçi sanan bilmәm kimlәr var:)

Buraxıŋ bunları, bayraq olaraq tәk rәngli vәsfsiz bir simgәniŋ uluslararası qurumlarda da tәscil vә rәsmilәşdirilmәsi olanaqsızdır. Buraxıŋ ulusu, әŋ ilkәl qәbîlәniŋ dә bayrağı simgәsiz tәk bir rәngdәn oluşmuş deўil!

Ötә yandan da yurdiçindә siyâsi aŋlam daşıyacaq olan bu simgәniŋ daşınması riski artmaqla birlikdә hәm sosyal bir göstәri alaŋı olan Traxtur maçları şiddәtlә politizә edilib dövlәtә bu hazır propaqanda кanalını әngәllәmә bahanası verilәcәk vә hәm dә olası yasaqlar gәtirәrәk әldә olan sivil birlik vә dayanışma simgәsi dә ortadan qaldırılacaqdır.

Soŋucda әŋ azından praqmatist (işlәkçi) amac güdülsә belә bu öŋәrmә heç dә işlәvsәl (fonctional) vә yarayışlı deўildir.



7. ARDZAMANLI ULUSAL DӘЎӘRLӘRӘ UYUŞMAZLIQ:

Qızıl rәng ulusal/bodunsal rәngimiz deўil, inanc simgәsidir!

Qızıl rәngi Türk’üŋ ‘ötüksәl’ (târîxî) simgәsi olmayıb; Qızıllar Hәrәkatı (Bağbәk dönәmi) vә dә onuŋ ardılı sayılan Qızlbaşlıq olayında ancaq vә ancaq “inanc simgәsi” olaraq qullanılmışdır; Türklük simgәsi olaraq deўil! Şamanist varlıqbilgisindә dә Qızıl rәng ‘batı’ simgәsidir.

Türkiyә bayrağında qullanılmasına gәlincә, Türkiyә bayrağı soŋ dönәm Osmanlı bayrağınıŋ (tәkcә ulduzu dәўişdirilәrәk) sürümüdür. Osmanlı isә ulus-dövlәt olmadığından ulusallıq rәngi aramağa gәrәk yoxdur. Qırmızı, ancaq Türkiyә xalqı açısından “dövlәtçilik” rәmzi sayılmaqdadır.

Türklüўüŋ dünyaca bilinәn ulusal rәngi ‘göў’ rәngidir. Hәm Tәŋriçilik (Göў) inancı, hәm Göўtürk birliўi, hәm dә şamanist törәdә Doğu simgәsidir.

Bugün el arasında qırmızı rәnginiŋ folк tanımlaması hamımıza bәsbәllidir: “Dәli qırmızı sevәr, gic sarını”! (Mәsәldә münâqişә yoxdur). Qırmızı psixolojik baxımdan bilimsәl olaraq ‘isyan vә devrim’ rәngidir. Bir taxım oyunu da ‘şûr’ üzәrinә qurulduğu üçün oŋa uyğun bir psixoloji yaradabilәr. Habelә ayaqlanmaçı, savaşçı vә yıxıcı bir devrim hәrәkәti üçün dә. Ancaq ulusal bir hәrәkәt, ‘evrimsәl’ mâhiyyәtdә ‘yapıcı’ bir sürәc (uluslaşma-dövlәtlәşmә) ürünüdür.

Bu bağlamda әŋ maraqlı sovunma, “qırmızı şәhidlәrimiziŋ qanı rәngidir” sovudur! Sanki başqa uluslarıŋ qanı qırmızı deўil, ya da onlarıŋ şәhidi yoxdur! (işim yox ki fәdailik aŋlayışı da sol örgütlәriŋ vә ardından İslam Cumhuriyәti’niŋ töhfәsidir).



8. MӘŞRÛİYYӘT SORUNU:

Birlik Simgәsi mi, birilәri simgәsi mi?

Bu rәngiŋ bir taxımıŋ rәngi olması vә xalq tәrәfindәn ‘top’da daşınması bunuŋ nә ‘ulusal’ aŋlam daşıması, nә dә ‘bayraq’ rәnginә çevrilmәsini mәşrulaşdırmasına yetәr nәdәn sayılmaz. Bu tәmәlsiz dayanaq bir yana; sözdә birlik yaratma ya da varolan (?) bir birliўi simgәsәllәşdirmә sovları da gerçәkdışıdır: varolan bir birlikdәn söz edilirsә, bu bәlli bir ‘sözübir’ çevrәni aşmamaqdadır. Bir sürü çevrә, qurum, örgüt vә etkinlәrdәn buraxıŋ olumlu oy almaq, görüş belә istәnmәmişdir.

Bir simgәniŋ birlik göstәricisi olması üçün birilәrincә quru-qurusuna göstәrmәlik bir nәsnә (object) seçib oya sunmaqla –soŋucçuluqla– olmaz (at almadan axır çәkilmәz!); gerçәk birlik sağlanmaq istәnirsә elә simgә yaratma/oŋatma sürәciniŋ özü birlәşdiricilik işlәvini daşımaqdadır: öŋcә bütün orqanlar vә öўәlәr-üyәlәr arasında danışıq, diyaloq qapısı açılar, ardından oy vә görüş birliўi sağlanınca uzlaşmanıŋ somud nəsnəsi olaraq birlik-bütünlük simgə ortaya çıxar. Bunuŋ tərsi bir sürəc işlənərsə onda bir sürü özgür düşünən qarşıdı, birliўi pozan satqın elcar eləmək zorunda qalarsıŋız!

Ayrıca, qullanılan heç bir aracı göstәrilәn amac mәşrulaşdırmaz. Arac (simgәniŋ nәliўi vә mәnimsәnmәsiniŋ necәliўi) amaca (örgütsәl birlik yaratma, ulusal birliўi simgәlәmә, uluslararası tәmsil gәrәkliўinә) uyğun olmalıdır! Sonucçu davranış (aracı vә düzәnәўi öz tәkәlindә tutmaq) Sovyetlәr'dә vә İslam Cumhuriyyәti'ndә olduğu kimi el başına qәyyim kәsilәn “кıravatlı mollalar”ıŋ yaratdığı yöndәmdir.



9. TӘLӘSKӘN SORUMSUZLUQ:

Bu ‘qırmızıbasdı’ tәlәsiklik nәdәn, әfәndilәr?!

Aŋlaşılan yenә tәkcә bәlli bir kәsimiŋ 'кulis yapma' vә 'danışıqlı döўüş' taxtiki ilә tasarlanan bu girişmdәki tәlәsiklik vә qapdı-qaçdı aŋlayışı olduqca soru doğurucuydu. Elә tәlәsik vә çevriliş xızında ‘zәrbәtî’ bir qәrar ki başı-dibi bәlli olmayan bir ‘Bәyanat’ (nәdәnsә bu söz mәnә ‘Bәyanat-i rәhbәr-i muәzzәm-i inqilab’ sözünü aŋımsadır!) vermәk dışında olayı açıqlayacaq, gәrәkliўini, mahiyyәtini, necәliўini aŋladacaq tәk sәtir dә hazırlanmayıb. Bunca öŋәmli vә dartışılası bir ulusal qonuda bunca ehmalkarlıq vә sovsaqlıq girişimçi kimsәlәriŋ (qurum?, örgüt?, şәxs?, qurup?, yoxsa İmâm-ı Zaman?) nә qәdәr başısoyuq, ya da özündәn arxayın ‘başıböyük’ olduqlarını qanıdlamaz mı?!

Maça gec qalınacaqmış kimi belә tәrmә-tәlәsik bir gözboyamaya nә gәrәk var? Var mı yaŋıdlayıcı sorumlu bir mәrcә?!

Daha soŋradan verilәn açıqlamada “bəyanata imza atanların məqsdi kəsinliklə Güneyə və ya milli hərəkatımıza hər hansı bir qondarma simgə, bayraq və ya rəng yaratmaq deyildir. Məqsədimiz, Güneydə ümumi iradə əsasında qaldırılan təşəbbüsə tam dəstək verdiyimizi, milli hərəkat fəalları ilə həmrəy olduğumuzu ifadə etməkdən ibarətdir” deўilsә dә eylәmdә –seçilәni seçmәk aŋlamsız olduğundan- seçilmiş bir bayraq havası әsdirilmәkdәdir.



10. ANA SORUN BAYRAQ SORNUDUR!

Әski kişilәr (vә dә arvadlar) deyiblәr: “Ağrımayan başa yağlıq bağlamazlar!” (istәr yaşıl olsun, istәr qızıl!).

Bu öŋәrmә (mәnimsәtmә) olayında maraqlı gәlәn bir xusus da bu ki, bu öŋәriyә qol çәkәnlәriŋ hamısı daha öŋcә bir bayraq sâbqәsinә sahibkәn birilәri dә ‘Bütöv Azәrbaycan’ adına (sanki illâ Quzey Azәrbaycan'da dalğalanan bayraq Birlәşik Azәrbaycan’ı simgәlәmәliymiş kimi) bayraq sözünә belә qarşı qoyarkәn indi әdәb-әrkanla ilk başda qol çәkәnlәr cәrgәsindә yerlәrini almışdırlar!

Soŋuc bu ki 10 ildir bizi әsir-yessir edәn tutucu qardaşlar da ‘әvәl-allah’ bizә bir bayraq gәrәkli olduğunu vә bunuŋ da bugün qovğa içindәykәn gәrәk olduğunu soŋunda qavramış bulundular. Acaq bәlkә xәtәirlәrinә dәўmәsin deyә yenә bayraq-simgә ikilәmi arasında bir tanımlamanı bizә mәslәhәt görüblәr.

Soŋucda qəbul etmək gərəkir ki, bayraq sorunu vaxtı çox keçmiş, ertәlәnmiş birincil və yaşamsal bir sorundur.



GÜNEY AZӘRBAYCAN’DA BAYRAQ GӘRӘKLİЎİ

On il öŋcә bu gәrәkliўi dilә gәtirirkәn praqmatist yoldaşlarımız öŋcәlikli gerçәkliklәri vә gәrәkliklәri sürәkli sorunu soŋraya ertәlәmәk biçimindә yetkisiz әllәrә düşәnә vә qalabalıq bir dönәmә dәk sürüklәdilәr. Daha yaxın dönәmә dәk zorlamaçı ülküsәlçiliklә vә gerçәklәri görmәzlәnәrәk Quzey Azәrbaycan’dakı bayrağı Güney’ә tәşmil edәrәk bizi tәmsilsiz buraxdılar. Oysaki bәs-bәlli:

Üçrәngli bayraq 20-ci yüziliŋ başındakı qoşullarda vә Müsavatçılıq aŋlayışıyla Quzey Azәrbaycan üçün tasarlanmışdı; Güney / Bütöv Azәrbaycan üçün deўil;
1991’dә bağımsız bir dövlәtiŋ ‘rәsmi’ bayrağı olan bu bayrağı Güney Azәrbaycan üçün qullanmaq ölkәiçi vә uluslararası huquqî alaŋda olanaqsız vә keçәrsizdir;
Yurddışındakı çalışmalarda o bayraq heç bir ortamda Güney Azәrbaycan varlığını kimsәyә aŋımsatmır, Güney Azәrbaycanlıları heç bir etkinlikdә tәmsil etmәmәkdәdir;
Yarın istәr Güney Azәrbaycan özәrk olsun ya da bağımsız, Birlәşik Azәrbaycan’ıŋ qurulması bir anda olabilmәdiўi vә toplumsal uyum, siyasi bütünlәşmәniŋ kimbilir neçә il sürәcәўi bir sürәc gәrәkdirdiўi üçün bu sürәdә bir dövlәtiŋ bayraqsız qalanmayacağı üçün (keçici olsun ya da qalıcı, tәkcә Güney’i simgәlәsin ya da elә bütün Birlәşik Azәrbaycan’ı) bir bayraq varlığı qaçınılmazdır;
İçәridә hәrәkәti tәmsil etmәk, xalqı ‘ulusal varlığı’nı göstәrәcәk somud bir ‘nişan’la bilinclәndirmәk vә zaman-zaman hәyәcanlandırmaq vә başqa bir dövlәtiŋ âmilliўi ilә suçlanmaqsızın özvarlığını simgәlәmәk üçün olmazsa-olmaz gәrәklikdir.
Bayraq sorununu Parlamento’ya hәvâlә etmәk dә aŋlamsız vә işlәvsizdir. Bayraq әsasәn qurtuluş savaşı dönәmindә vә ulusal qovğa sırasında gәrәkdir vә qutsallıq-mәşrûiyyәt qazanar. Parlamentoda, ancaq quruluş dönәmindә dövlәt simgәsi durumuna gәtirilmәk (rәsmilәşdirilmәk) üçün oylanar, oŋaylanar.

Bu gәrәklik vә öŋcәliўi göz'öŋündә bulundurularsa, boşuna hәrhansı bir alternatif çözüm arayışı vә keçici öŋlәmlәr yerinә, sorunu sürәkli ertәlәyәrәk daha gәrgin durumlarda çözümsüz buraxmaq vә hәr sәfәrindә yaŋlış sistemlә enerjimizi boş dartışmalar vә qısır döngülәrdә tükәtmәk yerinә bu sürüncәmәyә soŋ vermәk üçün birәti olaraq bayraq qonusu әlә alnıb hәmişәlik çözümә qovuşdurulmalıdır. Açıqlamaya gәrәk yox ki, bu sorun çözümә qovuşursa bir sürü ardıcıl sorunumuz da (sözbirliўi, eylәmbirliўi, ortaq tәmsil, yurddışında vә uluslararası qurumlarda tәscillәnmә kimi sorunlar da) öz-özlüўündәn çözülmüş olacaqdır.



HANSI DÜZӘNӘKLӘ SEÇİLMӘLİ?

Bir simgәniŋ seçilmәsi gülüncdür. Simgә bir ulusuŋ yaşamında varolar. Varolan simgәlәr çağdaş yaşamla (özәlliklә ulusal dövlәt varlığıyla) yorumlanaraq “ulusal bayraq” oluşdurular. Ulusal bayraq tәkcә dövlәt üçün gәrәkli deўil (o: rәsmi bayraq); bir ulus istәr boyunduruq altında vә bağımlı olsun, istәr özәrk (federal), istәr bağımsız olsun, ulusal bayraq yaşamsal gәrәklikdir.

Bizdә nә yerli dövlәtdә (1945) seçilmişlik, nә sürgündә dövlәt, nә sürgündә mәclis, nә örgütlәrüstü bir cәbhә, nә dә qapsayıcı bir ana örgüt olmadığı üçün bayrağıŋ sapdanması düzәnәўi ancaq varolan tüm ‘etkin’ güclәriŋ (örgütlü-örgütsüz, qurumsal-sivil) qatılımını sağlayacaq biçimdә olanaqlıdır. Bunuŋ üçün:

Dәўişik kәsimlәri tәmsil biçimindә bir Girişim Qurulu öŋçalışmayla bilimsәl araşdırma yapacaq Uzman Danışma Qurulu yardımıyla olası proto-tip öŋәrilәri dәўәrlәndirib bәlirli seçәnәk(lәr) әldә edәr vә gәrәkli sürә içindә AMH’dә etkinliўi olan bütün çevrә, kәsim, qurum, örgüt, öŋdә gәlәnlәrә sunub görüş alaraq uzlaşma sağlar vә çevrimiçi ortamda açıq bir platformda dartışaraq geŋәl toplumsal qәnâәti dә yoxladıqdan soŋra bütün qurumlarıŋ oŋayı olan bir bildiri vә gәrәklәmәsiylә topluma sunular.

Hazır fürsәt dediўimiz Qızıl Qurdlar taxımı maçları da elә bu bayrağıŋ tanıdımı vә kütlәsәllәşdirilmәsi üçün qullanılablәn әlverişli bir alaŋ olaraq dәўәrlәndirilәbilәr.



ӘŊ UYĞUN BAYRAQ ÖŊӘRİSİ NӘDİR?

Güney Azәrbaycan’a tasarlanacaq olan bir bayraqda әŋaz 2 vazkeçilmәz öўә kәsinliklә olmalıdır:



1. GÖЎ RӘNGİ:

Ötük boyunca Türkuŋ ulusal rәngidir. Göўtaŋrı inancı (Qamtörә) ilә başlayıb, Göўtürk Xaqanlığı’nda dövlәt simgәsinә dönüşәn tәscilli bir dәўәrdir. Belәcә bu rәng hәm ulusal Türk inancı, hәm dә ulusal Türk dövlәtçiliўi göstәrgәsi olmuşdur. Ötüksәl olaraq bizm coğrafyamızda etkin olan Xәzәr, Sәlcuqlu, Teymurlu bayraqlarında qullanılmışdır. Bugün dә Türksov (Turkic) dövlәtlәrdә (Azәrbayan, Qazaqıstan, Özbәkistan) –özәlliklә özәrk topluluqlardan Doğu Türkistan göўbayrağında, Qaraçay, Kәrkük, Qırım, Başqurd, Tuva vә Yaqut bayrağında- varlığını sürdürmәkdәdir.



2. AY-ULDUZ:

Әski Türk axçalarında da izini buraxan bu damğa, Sümәrlәrdәn bәri qullanılagәlmişdir. Özәlliklә “8-bucaq ulduz” (Sümәrlәrdә: Günәş simgәsi) antik dönәmdәn bәri ―özәlliklә dә Sәlcuqlu-Osmanlı dönәmindә― Oğuz boylarını simgәlәyәrәk günümüzә gәlmiş, 20-ci yüzildә dә ilk modern Azәrbaycan ulus-dövlәtindә dövlәtçilik simgәsi kimi tәsbit edilmişdir. Bu simgәniŋ qorunması Azәrbaycan’ıŋ Quzey-Güney ulusal birliўi bağını qorunmaq açısından da olduqca öŋәmlidir.

Ulusla kimlik açısından Ay-ulduz “yurd kimliўi” (Azәrbaycanlılıq), göў rәngi isә o fizikiŋ ruhsal boyutu olan “ulus kimliўi” (Türklük) simgәsidir. Bu da ulus-dövlәt varlığı üçün gәrәkli olan ‘ulus’ (Türk) + ‘dövlәt’ (Azәrbaycan) ana öўәlәrini әŋ isâbәtli simgәlәyәn dәўәrlәrdir.



Onuŋ dışında qırmızı vә yaşıl rәnglәr kәsinliklә ana öўә deўil vә ulusal simgә sayılmaz: Yaşıl ‘İslamlıq’ (Müsavatçılıq axımında isә: İslamlaşma) simgәsidir; Qırmızı isә Batı (bizim bayraq tanımlamalarımızda vә Müsavatçı axımda ‘çağdaşlaşma’; ilk ulusal bayraq olan Fıransız bayrağında isә özgürlük-eşidlik- qardaşlıq deyә üç dәўәrdәn biri olan ‘qardaşlıq’) simgәsidir. Dolayısıyla nә inanc, nә dә modernizm simgәsi olan bu rәnglәr ulusal dәўәr sayılmaz; tәrsinә günümüzdә laiklik ilkәsi açısından vә dә modernötәsi axımlarıŋ güc qazandığı bu çağda sıradışı vә birlik pozan öўәlәr sayılar. Yoxsa dinsәl inancı dәўişik olan bir Türk, ya da modernizmә inanmayan (gәlәnәkçi ya da modernötәçi) bir birey / topluluq bu rәnglәrlә tәmsil edilәbilmәz.

Ortaya qoyulacaq hәrhansı bir öŋәri varolan soylu vә köklü qapsayıcı simgәlәriŋ birlәşiminә dayalı olmaqla birlikdә, olabildiўincә yalın (öŋcәlikli vә әskicil olduğu göstәrgәsi), bәlirgin (bir uşağın çizәbilәcәўi qәdәr kәsin çizgili), özgün (bәŋzәrlәriylә olumsuz aŋlamda qarıxdırılmayacaq) vә gözәçarpar (ilk baxışda ayırd edilir) olmalıdır.

Olabildiўincә tәk rәngiŋ qullanılması daha uyğundur (әŋ qatışıq rәngli bayraqlar ya ilkәl boylara/qәbilәlәrә, ya da uluslaşmamış ya da uluslaşmada gec qalınmış sömürgә ölkәlәrinә aiddir). Tәk rәng oluşu ortadakı ayırd edici simgәniŋ daha da iri vә gözәçarpar olmasını sağlar (Türkiyә bayrağı örnәўi); bir yandan da birlik-bütünlük vә özgünlük simgәsidir.

Bu özәlliklәrә sâhib doğru bir seçәnәk daha geŋiş zaman dilimi vә coğrafi olaraq da quramlanabilәr; Bütöv (Quzey-Güney) Azәrbaycan dışında gәlәcәk Birlәşik Azәrbaycan [Türk Federasyonu / Cumhuriyyәtlәr Birliўi] siyasi sınırlarında yer alabilәcәk Güney Oğuz yurdları (özәrk Afşareli/Xorasan Türklәri vә Türkmәneli, özәrk Qaşqayeli, özәrk Xәzәreli vә özәrk Kәrkük bölgәsini) dә ortaq bayraq olaraq üst birlik simgәsi kimi tәmsil edәbilәr...

*



İstanbul/ 25 Eylül 2010

قاشقاي يورت و قاشقاي يورت`ا اؤنه ريله ن يئني بير بايراق







قايناق:

Qaşqayı Birliği
http://www.facebook.com/reqs.php#!/group.php?gid=130866430701

گونئي آزه‌ربايجان، اؤز ميللي بايراغيني گؤزله‌مه‌كده‌دير

مئهران باهارلي

سؤزوموز

توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تي بايراقلاري، اورالاردا ياشايان خالقلارين ميللي موجاديله‌له‌ري و ايچينده‌ن گئچديكله‌ري تاريخي سوره‌جله‌رين محصولودور. او بايراقلار، توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين ميللي بايراقلاريدير. بوندان سونرا دا بئله قالاجاقدير. آنجاق توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين ميللي بايراقلاري، گونئي آزه‌ربايجان، ايران`ين گونئيينده قاشقاي يورت يا دا خوراساندا آفشار ائلينين ميللي بايراغي دئييلدير. اولابيلمه‌ز، نه بوگون، نه ده گله‌جه‌كده. چونكو اونلار بيزيم ياشاديغيميز تاريخي سوره‌جله‌رين، بيزيم ميللي موجاديله‌ميزين، بيزيم قوشوللاريميزين دئييل، باشقا ياشاملارين، باشقا ميللي موجاديله‌له‌رين، باشقا قوشوللارين سونوجودور. اونلارين يارانماسيندا بيزيم ان كيچيك بير رول و قاتقيميز اولماميشدير. او بايراقلار بيزيم آجي و اؤز وئريميزين اورونو دئييلديرله‌ر. او بايراقلارين بيزيم ده ميللي بايراغيميز اولابيلمه‌سي، تاريخي گئرييه چئويريب يئنيده‌ن و باشقا تورلو يازماقلا، او خالقلارلا بيرليكده ميللي موجاديله ياپماقلا مومكون اولابيله‌ر. بو دا خه‌يالدان باشقا بير شئي دئييلدير. گونئي آزه‌ربايجان و ايران`ين باشقا بؤلگه‌له‌رينده ياشايان تورك خالقينين ميللي بايراقلاري، اؤز ديناميكله‌ري و اؤز ميللي موجاديله و ياشاديقلاري تاريخي سوره‌جله‌رين ايچينده اورتايا چيخابيله‌ر. بو اوزده‌ن ده توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين ميللي بايراقلاريني گونئي آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغي دييه قالديرانلار و يا گؤسته‌ره‌نله‌ر، چوخ درين بير يانيلقي ايچينده‌ديرله‌ر.

اؤته ياندان گونئي آزه‌ربايجان`ا ميللي بير بايراغين گره‌كمه‌دييي و تورك ميللي حره‌كه‌تينين بئله بير اكسيكلييي اولماديغي گؤروشو ده دوغرو دئييلدير. بيزيم بير چوخ سورون آراسيندا، بايراق سورونوموز، بير چوخ اكسيكليك آراسيندا بايراق اكسيكلييييميز ده واردير. تورك خالقيني فارسلاردان دوشونجه، ائيله‌م و سمبوللاردا آيريشديران هر شئي، تورك خالقينين ميلله‌تله‌شمه‌سينه و سيياسي كيمليك قازانماسينا كؤمه‌ك ائده‌ر. اؤز گله‌جه‌ييني بليرله‌مه‌ك اوچون، بو "اؤز"و بليرله‌مه‌ك و بركيشديرمه‌ك گره‌كير. بورادا ياديرقاناجاق هئچ بير شئي يوخدور. بايراق بوتون دونيادا و بوتون خالقلار آراسيندا عئيني گؤره‌وي ياپان ان اييي آراجلاردان بيريدير. بايراق آيريشديران سمبوللارين ان گوجلوسودور. بايراقسيز بير ميلله‌تله‌شمه و اؤز گله‌جه‌ييني بليرله‌مه حره‌كه‌تي دوشونوله‌مه‌ز و يوخدور دا. ايران و گونئي آزه‌ربايجاندا جره‌يان ائده‌ن چاغداش ميللي حره‌كه‌ت ميلله‌تله‌شمه و سيياسيله‌شمه‌ده‌ن عيباره‌ت اولدوغو اوچون، گونئي آزه‌ربايجان`ين اؤزونه خاص بير بايراق منيمسه‌مه‌سي، اولدوقجا يارارلي گيريشيم و گره‌كلي بير ائحتيياجدير. اساسه‌ن دونيادا بايراغي اولمايان تك بير ميللي حره‌كه‌ت (ميلله‌تله‌شمه + اؤز گله‌جه‌ييني بليرله‌مه) حره‌كه‌تي يوخدور. بيز ده ايستيثنا دئييليك. بؤلگه‌ميزده جره‌يان ائده‌ن بوتون ميللي حره‌كه‌تله‌ر فيليسطين، قاراباغ ائرمه‌نيله‌ري، ايران، عراق و توركييه كوردله‌ري، چئچه‌نله‌ر، اوسئتين، آبخاز، قوزئي قيبريس توركله‌ري، چين اويغور و تيبئتليله‌ري، ... هاميسي ميللي موجاديله‌له‌ري سيراسيندا، ميللي بايراق گره‌ييني دويموشلاردير. ميللي بايراغي منيمسه‌مه، اونلارين دئوله‌تله‌شمه‌سينده‌ن سونرايا دا خاص اولان بير اولاي دئييلدير. گونئي آزه‌ربايجان و ايران`ين باشقا بؤلگه‌له‌رينده ياشايان تورك خالقي و ميللي موجاديله‌سي دونيادا باشقا خالق و ميللي موجاديله‌له‌ر كيميدير و بايراقلانماسي، اونون ميلله‌تله‌شمه‌سي و ميللي موجاديله‌سينين سيياسيله‌شمه‌سينين، اولقونلاشماسينين گره‌ييدير. گونئي بايراقلانماسينا قارشي چيخماق، بؤيويه‌ن بير اوشاغين بؤيومه‌سينه قارشي چيخماق كيمي دوغانين ديكته ائتدييي ائوريم و گليشمه‌يه قارشي چيخماقدير.

بوگون گونئي آزه‌ربايجان حتتا گونئي ايراندا اؤنه‌ريله‌ن بايراقلار، بو ميلله‌تله‌شمه و "اؤز"ون بيچيمله‌نمه‌سي و بو "اؤز"ه بيلينجله‌نمه‌نين سونوجودور. بو بايراقلاري اؤنه‌ره نله‌ر، هاميسي گونئيده‌ن و حره‌كه‌تين ايچينده‌ن چيخميش اينسانلاردير. ائوريمله و سوره‌ج ايچينده‌ن چيخان بايراق، ايشته بئله اولار. بايراغين اورتايا چيخماسي اوچون باشقا بير ائوريم، باشقا بير سوره‌جين بكله‌نمه‌سي منطيقلي دئييلدير. سوره‌ج ده، ائوريم ده، شو آندا ايچينده اولدوغوموز سوره‌ج و ائوريمدير. بو سوره‌جين سونوندا اؤنه‌ريله‌ن بايراقلاردان بيري، ائوريليب سيوريله‌جه‌ك و تثبيت ائديله‌جه‌كدير، بوتون ميللي حره‌كه‌تله‌رده اولدوغو كيمي.

البه‌تته بايراق سورونو ايله ايلگيلي تله‌سمه‌يه گره‌ك يوخدور. بيز بايراق سورونو و گره‌كسينيمينين نئجه و هانسي سوره‌جده چؤزوله‌جه‌ييني داها دا و آيرينتيلاري ايله و هر طره‌فلي تارتيشماليييق. بو قونودا ايله‌ري سوروله‌ن دوشونجه‌له‌رين هاميسي، اوزه‌رينده دورولماسي گره‌كه‌ن فيكير و اؤنه‌ريله‌ردير.

گرچه‌يه هو!!!

Güney Azәrbaycan öz milli bayrağını gözlәmәkdәdir

Mehran Baharlı

Sözümüz

Türkiyә vә Azәrbaycan Cumhuriyәti bayraqları oralarda yaşayan xalqların milli mucadilәlәri vә içindәn geçdiklәri tarixi sürәclәrin mәhsuludur. O bayraqlar Türkiyә vә Azәrbaycan Cumhuriyәtinin milli bayraqlarıdır. Bundan sonra da belә qalacaqdır. Ancaq Türkiyә vә Azәrbaycan Cumhuriyәtinin milli bayraqları, Güney Azәrbaycan, İran’ın güneyindә Qaşqayyurt ya da Xorasanda Afşareli’nin milli bayrağı deyildir, olabilmәz, nә bugün nә dә gәlәcәkdә. Çünkü onlar bizim yaşadığımız tarixi sürәclәrin, bizim milli mucadilәmizin, bizim qoşullarımızın deyil, başqa yaşamların, başqa milli mucadilәlәrin, başqa qoşulların sonucudur. Onların yaranmasında bizim әn kiçik bir rol vә qatqımız olmamışdır. O bayraqlar bizim acı vә özverimizin ürünü deyildirlәr. O bayraqların bizim dә milli bayrağımız olabilmәsi, tarixi geriyә çevirib yenidәn vә başqa türlü yazmaqla, o xalqlarla birlikdә milli mucadilә yapmaqla mümkün olabilәr. Bu da xәyaldan başqa bir şey deyildir. Güney Azәrbaycan vә İran’ın başqa bölgәlәrindә yaşayan Türk xalqının milli bayraqları öz dinamiklәri vә öz milli mucadilә vә yaşadıqları tarixi sürәclәrin içindә ortaya çıxabilәr. Bu üzdәn dә Türkiyә vә Azәrbaycan Cumhuriyәtinin milli bayraqlarını Güney Azәrbaycanın milli bayrağı diyә qaldıranlar vәya göstәrәnlәr, çox dәrin bir yanılqı içindәdirlәr.

Ötә yandan Güney Azәrbaycan’a milli bir bayrağın gәrәkmәdiyi vә Türk milli hәrәkәtinin belә bir әksikliyi olmadığı görüşü dә doğru deyildir. Bizim bir çox sorun arasında bayraq sorunumuz, bir çox әksiklik arasına bayraq әksikliyimiz dә vardır. Türk xalqını Farslardan düşüncә, eylәm vә sәmbollarda ayrışdıran hәr şey, Türk xalqının millәtlәşmәsinә vә siyasi kimlik qazanmasına kömәk edәr. Öz gәlәcәyini bәlirlәmәk üçün bu Öz’ü bәlirlәmәk vә bәrkişdirmәk gәrәkir. Burada yadırqanacaq heç bir şey yoxdur. Bayraq bütün dünya vә bütün xalqlar arasında eyni görәvi yapan әn iyi araclardan biridir. Bayraq ayrışdıran sәmbolların әn güclüsüdür. Bayraqsız bir millәtlәşmә, öz gәlәcәyini bәlirlәmә hәrәkәti düşünülәmәz vә yoxdur da. İran vә Güney Azәrbaycan’da cәrәyan edәn çağdaş milli hәrәkәt millәtlәşmә vә siyasilәşmәdәn ibarәt olduğu üçün, Güney Azәrbaycan’ın özünә xas bir bayraq mәnimsәmәsi olduqca yararlı girişim vә gәrәkli bir ehtiyacdır .

Əsasәn dünyada bayrağı olmayan tәk bir milli hәrәkәt millәtlәşmә öz gәlәcәyini bәlirlәmә hәrәkәti yoxdur Biz dә istisna deyilik Bözlgәmizdә cәrәyan edәn bütün milli hәrәkәtlәr Filistin Qarabağ Ermәnilәri İran Əraq vә Türkiyә Kürdlәri Çeçәnlәr Osetin Abxaz Quzey Qibris Türklәri Çin Uyqur vә Tibetlilәri hamısı milli mucadilәlәri sırasında milli bayraq gәrәyini duymuşlardır

Əsasәn dünyada bayrağı olmayan tәk bir milli hәrәkәt millәtlәşmә, öz gәlәcәyini bәlirlәmә hәrәkәti yoxdur. Biz dә istisna deyilik. Bölgәmizdә cәrәyan edәn bütün milli hәrәkәtlәr, Filistin, Qarabağ Ermәnilәri, İran, Əraq vә Türkiyә Kürdlәri, Çeçәnlәr, Osetin, Abxaz, Quzey Qibris Türklәti, Çin Uyqur vә Tibetlilәri hamısı milli mucadilәlәri sırasında bu milli bayraq gәrәyini duymuşlardır. Milli bayrağı mәnimsәmә onların devlәtlәşmәsindәn sonraya da xas olan bir olay deyildir. Güney Azәrbaycan vә İran’ın başqa bölgәlәrindә yaşayan Türk xalqı vә milli mucadilәsi dünyanın başqa xalq vә milli mucadilәlәri kimidir vә bayraqlanması onun millәtlәşmәsi vә milli mucadilәsinin siyasilәşmәsinin olqunlaşmasının gәrәyidir. Güney bayraqlanmasına qarşı çıxmaq, böyüyәn bir uşağın böyümәsinә qarşı çıxmaq kimi doğanın diktә etdiyi evrim vә gәlişmәyә qarşı çıxmaqdır.

Bugün Güney Azәrbaycan, hәtta Güney İran’da önәrilәn bayraqlar bu milәtlәşmә vә öz’ün biçimlәnmәsi vә bu öz’ә bilinclәnmәnin sonucudur. Bu bayraqları önәrәnlәr hamısı güneydәn vә hәrәkәtin içindәn çıxmış insanlardır. Evrimlә vә sürәc içindәn çıxan bayraq iştә belә olar. Bayrağın ortaya çıxması üçün başqa bir evrim başqa bir sürәcin bәklәnmәsi mәntiqli deyildir. Sürәc dә, evrim dә şu anda içindә olduğumuz serәc vә evrimdir. Bu sürәcin sonunda önәrilәn bayraqlardan biri evrilib sivrilәcәk, tәsbit edilәcәkdir, bütün milli hәrәkәtlәrdә olduğu kimi.

Əlbәttә bayraq sorunu ilә ilgili tәlәsmәyә gәrk yoxdur. Biz bayraq sorunu vә gәrәksiniminin necә vә hansı sürәcdә çözülәcәyini daha da vә ayrıntıları ilә vә hәr tәrәfli tartışmalıyıq. Bu qonuda ilәri sürülәn düşüncәlәrin hamısı üzәrindә durulması gәrәkәn fikir vә önәrilәrdir.

Gәrçәyә Hu

آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين بايراغي، گونئي آزه‌ربايجان`ين ميللي بايراغي دئييلدير

مئهران باهارلي

سايين گونتاي به‌ي:

يازديغينيز بو يازيدا ايكي تمه‌ل گؤروش واردير. بونلارين بيرينه يوزده يوز قاتيليرام، اؤته‌كينه ايسه يوزده يوز قاتيلميرام.

١-يوزده يوز قاتيلديغيم قونو: توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين بايراقلاري، اورالاردا ياشايان خالقلارين ياشاديقلاري و ايچينده‌ن گئچديكله‌ري تاريخي سوره‌جله‌رين محصولودور. دولايييسي ايله او بايراقلار، توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين بايراقلاريدير، بوندان سونرا دا بئله قالاجاقدير.

آنجاق توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين ميللي بايراقلاري، گونئي آزه‌ربايجان، ايرانين گونئيينده قاشقاي يورد و خوراساندا آفشار يوردون بايراغي دئييلدير، اولابيلمه‌ز ده. نه بوگون نه ده گله‌جه‌كده. چونكو اونلار بيزيم ياشاديغيميز تاريخي سوره‌جله‌رين دئييل، باشقا ياشاملارين سونوجودورلار.

او بايراقلارين بيزيم ده ميللي بايراقلاريميز اولابيلمه‌سي، تاريخي گئرييه چئويرمه‌ك و يئنيده‌ن باشقا تورلو يازماقلا، گئچميشي اونلارلا يئينده‌ن و بيرليكده ياشاماقلا مومكون اولابيله‌ر. بو دا خه‌يالدان باشقا بير شئي دئييلدير.

گونئي آزه‌ربايجان و ايرانين باشقا بؤلگه‌له‌رينده ياشايان تورك خالقينين ميللي بايراقلاري، اؤز ديناميكله‌ري و اؤز ميللي موجاديله‌له‌ري و ياشاديقلاري تاريخي سوره‌ج ايچينده اورتايا چيخاجاقدير.

دولايييسي ايله توركييه و آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينين ميللي بايراقلاريني، گونئي آزه‌ربايجانين ميللي بايراغي دييه قالديرانلار و يا گؤسته‌ره‌نله‌ر، درين بير يانيلقي ايچينده‌ديرله‌ر.

٢-يوزده يوز قاتيلماديغيم قونو: گونئي آزه‌ربايجانا ميللي بايراق گره‌كمه‌دييي و تورك ميللي حره‌كه‌تينين بئله بير اكسيكلييينين اولماديغيدير. تورك خالقيني فارسلاردان دوشونجه و ائيله‌مده و سمبوللاردا آيريشديران هر شئي، تورك خالقينين ميلله‌تله‌شمه‌سينه و سيياسي كيمليك قازانماسينا كؤمه‌ك ائده‌ر. ايران و گونئي آزه‌ربايجاندا جره‌يان ائده‌ن چاغداش ميللي حره‌كه‌ت ده ميلله‌تله‌شمه و سيياسيله‌شمه‌ده‌ن عيباره ت اولدوغونا گؤره، گونئي آزه‌ربايجانين اؤزونه خاص بير بايراق منيمسه‌مه‌سي، اولدوقجا يارارلي بير گيريشيم و گره‌كلي بير ائحتيياجدير. بايراق آيريشديران سمبوللارين ان گوجلوسودور.

بورادا ياديرقاناجاق هئچ بير شئي يوخدور. بؤلگه‌ميزده جره‌يان ائده‌ن بوتون ميللي حره‌كه‌تله‌رده ايسته‌ر فيليسطين، قاراباغ ائرمه‌نيله‌ري، ايران، عيراق و توركييه كوردله‌ري، چئچه‌نله‌ر، .... هاميسي ميللي موجاديله‌له‌ري سيراسيندا ميللي بايراق گره‌ييني دويموشلاردير. بو دئوله‌تله‌شمه‌له‌رينده‌ن سونرايا خاص اولان بير اولاي دا دئييلدير. گونئي آزه‌ربايجان و ايرانين باشقا بؤلگه‌له‌رينده ياشايان تورك خالقي و ميللي موجاديله‌سي ده دونيادا باشقا خالق و ميللي موجاديله‌له‌ر كيميدير و بايراقلانماسي، اونون ميلله‌تله‌شمه و ميللي موجاديله‌سينين سيياسيله‌شمه‌سينين، اولقونلاشماسينين گره‌ييدير. گونئيين بايراقلانماسينا قارشي چيخماق، بير اوشاغين بؤيومه‌سينه قارشي چيخماق كيميدير.

Azerbaycan Cumhuriyetinin bayragi, guney azerbaycanin milli bayragi deyildir

mehran baharli

sayin guntay bey goyalp:

yazdiginiz bu yazida iki temel gorush vardir. bunlarin birine yuzde yuz qatiliram, otekine ise yuzde yuz qatilmiram

1-yuzde yuz qatildigim qounu: turkiye ve azerbaycan cumhuriyetinin bayraqlari, oralarda yashayan xalqlarin yashadiqlari ve ichinden gechdikleri tarixi sureclerin mehsuludur. dolayisi ile o bayraqlar, turkiye ve azerbaycan cumhuriyetinin milli bayraqlaridir, bundan sonra da bele qalacaqdir.

ancaq turkiye ve azerbaycan cumhuriyetinin milli bayraqlari, guney azerbaycan, iranin guneyinde qashqayyurd ya da xorasanda afsharelinin milli bayragi deyildir, olabilmez. ne bugun, ne de gelecekde. chunku onlar bizim yashamadigimiz tarixi sureclerin deyil, bashqa yashamlarin sonucudurlar.

o bayraqlarin bizim de milli bayragimiz olabilmesi, tarixi geriye chevirmek ve yeniden bashqa turlu yazmaqla, gechmishi onlarla yeniden ve birlikde yashamaqla mumkun olabiler. bu da xeyaldan bashqa bir shey deyildir.

guney azerbaycan ve iranin bashqa bolgelerinde yashayan turk xalqinin milli bayraqlari, oz dinamikleri ve oz milli mucadileleri ve yashadiqlari tarixi surecleri ichinde ortaya chixacaqdir.

dolayisi ile turkiye ve azerbaycan cumhuriyetinin milli bayraqlarini, guney azerbaycanin milli bayragi diye qaldiranlar veya gosterenler, derin bir yanilqi ichindedirler.

2-yuzde yuz qatilmadigim qonu: guney azerbaycana milli bayraq gerekmediyi ve turk milli hereketinin bele bir eksikliyi olmadigidir. turk xalqini farslardan dushuncede, eylemde ve sembollarda ayrishdiran her shey turk xalqinin milletleshmesine ve siyasi kimlik qazanmasina komek eder. iran ve guney azerbaycanda cereyan eden chagdash milli hereket de milletleshme ve siyasileshmeden ibaret oldugu uchun, guney azerbaycanin ozune xas bir bayraq menimsemesi, olduqca yararli girishim ve gerekli bir ehtiyacdir. bayraq ayrishdiran sembollarin en guclusudur.

burada yadirqanacaq hech bir shey yoxdur, bolgemizde cereyan eden butun milli hereketler de ister filistin, qarabag ermenileri, iran, iraq ve turkiye kurdleri, chechenler, .... hamisi milli mucadileleri sirasina, -bu devletleshmelerinden sonraya xas bir olay deyildir- milli bayraq gereyi duymushlardir. guney azerbaycan ve iranin bashqa bolgelerinde yashayan turk xalqi ve milli mucadilesi de dunyada bashqa xalq ve milli mucadileler kimidir ve bayraqlanmasi, onun milletleshme ve milli mucadilesinin siyasileshmesinin, olqunlashmasinin gereyidir. guneyin bayraqlanmasina qarshi chixmaq, bir ushagin boyumesine qarshi chixmaq kimidir.

------------------------

گونتاي گنجالپ

بيزيم بايراق؟!

گوناز ت و- ده تئهرانداکي «تراکتور» تيمي نين ياريشي حاققيندا بيلگي وئريلير. اورادا چوخو گنج اولان مينلرجه اينسان اولوسال دويغولاريني ديله گتيرير. بونلارا باخديقجا گئرچکدن ايراندا ياشايان تورکلوگون دويغو و دوشونجه لرينده ميللي کيمليک دوغرولتوسوندا جيدي دگيشيم يارانديغينا آچيقجا تانيق اولماق مومکوندور. ايرانين موختليف يئرلريندن اولوشان تورک اينسانلاري «تراکتور» تاخيمينا دستک وئرير. چونکو «تراکتور»و ميللي کيمليگي تمثيل ائدن بير تاخيم کيمي گؤرورلر. نظره آلينسا کي، قادينلارين بو ستاديوما گيريشي ياساقدير، او زامان ان آز اوردا اولانلار قدر ميللي دوشونجه لي قيزلارین عکسيکليگيني ده گؤز اؤنونده بولوندورماليييق. کرجده ياشايان تورکلرين مورال دستکلري اينانيلماز اؤلچوده بؤيوک بير پلاکاردلا اورتايا چيخير. هر شئي چوخ گؤزل ايره ليله يير.
انجاق يئنه ده گوناز-دا بير شئيه شاهيد اولدوق. ايکي گنج آدام بيري آذربايجانين، بيري ده تورکييه نين بايراغيني چيخاريرلار. بو ايکي گنج آدامين يانيندان اونلارجا اينسانين اوزاقلاشديغينا تانيق اولدوق. يعني ت و-ده گؤردوک. بو بايراقلار گؤستريلديگينده ميللي شوعار وئرن گنجلرين اورادان نئجه اوزاقلاشديقلاريني گؤردوک. اوزاقلاشانلار هاقلي، اورادا بايراق چيخاريب و او هيجانين قايناغيني باشقا اؤلکه لر اولاراق گؤسترمک ايسته ينلر هاقسيزديرلار. او بايراقلارين اؤز کئچميشي وار. او بايراقلارين هئچ بيريسي ايرانين ايچينده کي تورکلوگون ايستکلريني عکس ائتديره بيلمز. تام ترسينه، ميللي قالخينمانين قايناغيني ايچ ديناميکلره دئييل، سانکي ديشاريدان کؤروکله نن ماجرا کيمي گؤسترر. او بايراقلاري اورايا گتيرمک مومکونموشسه، دئمک کي، داها چوخ بايراق ايچرييه سوخماق اولارميش. آنجاق عاغلي باشيندا اولان آداملار بونا احتيياج دويماميشدير. سادجه حدديندن آرتيق چوخ گنج گؤرونن ايکي آدام بو يانليش ايشي گؤرموشلر. اونلار دا بلکه 2-1 ايلدن سونرا بو آشیری داورانیشلاریندان پئشمان اولاجاقلار. قاچانلار تئز یورولوب نفسدن دوشوب، حرکتدن گئری قالیرلار. بئله لرینه چوخ راست گلدیک. يا دا بئله آنلامسيز ايشلرينه گؤره رئژيم طرفيندن باسقي آلتينا آلينيب و هله گنجليکلري نين ايلک باشيندا ايکن بير چوخ ايجتيماعي هوقوقدان محروم بوراخييلاجاقلار. گئرچکدن بونا دگرمي؟ گئرچکدن بونون آدي موباريزه ديرمی؟ يوخسا بئله دگرسيز دويغولاري گيزلين ساخلاييب اونيوئرسيته لره گيريب، ايجتيماعي مؤوقئع قازانيب و موباريزه ني يوکسک ايجتيماعي ستاتوسدان برخوردار اولاراق سوردورمک داها ياخشيدير. فردي و ميللي حيات باخيميندان هانسي داها وئريمليدير؟ یانلیش مکاندا و زاماندا بو کیمی خطالار اوزوندن بو فاشیست رئژیمه یئم اولماق دوغرودورمو؟
ايکي تجروبه سيز و حياتيندان بئزميش گنج آدامين بو شکيلده خطا ائتمه لري بلکه ده بير او قدر اؤنملي گؤرونمه يه بيلر. اؤنملي گؤرونن گوناز کيمي بير مئديا موسسيسه سي نين بو خطالاري هاقلي کيمي گؤسترمه سيدير. گوناز بو آنلامسيز و دگرسيز گؤرونتولري گؤستررکن «او بيزيم بايراغيميزدير» - دئيه رک، داها سونرا دا بو خطالارين ياپيلماسيني تشويق ائتدي! نه زاماندان اونلار بيزيم بايراغيميز اولدو دا بيزيم خبريميز اولمادي؟ گئرچکدن بيزيم اوچون عکسيک اولان بايراق مسئله سيدير، يوخسا ميللي شعور؟ بير ميللي مئديا موسسيسه سي رئاليست و پراقماتيست بير ميلت يئتيشديرمگي بير مقصد کيمي تبليغ ائتمه ليدير. حتّی بئله کادرلار ائکرانا داشينماماليدير کي، اونودولسون گئتسين. چونکو بو گنجلرين فردي حياتلاري اونلارين عاييله لري و ميللي تاريخ اوچون چوخ اؤنمليدير. من «او بايراقلاري اورايا ايططيلاعات سوخموشدور»- دئميرم. آنجاق بو فيکيري سؤيله ينلره ده قارشي چيخميرام. ميللي حرکت تمکينله، صبيرله گئديلمه سي، واريلماسي گرکن بير يولدور. يانليش داورانيشلارلا غليانا گلن ميللي دويغولاري ساپديرماماق گره کير. آذربايجان و تورکييه بايراقلاريني چيخاراراق ميلتين اولقون و تجروبه لي لايه سيني نین بو حرکته قاتيلماغي نين قارشيسيني آلماق ايهانت دئييل ده ندير، عجبا؟ او بايراقلاري اورادا 1 دقيقه ليگينه چيخاريب و سونرا دا فيلميني چکيب گونازا گؤندرمک چوجوق اويونجاغي کيمي گؤرونور. چونکو اويون گئدرکن هئچ بير يئرده بو بايراقلار گؤرونمور. گيزلينجه 10-5 نفرين ايچينده چيخاريب شکليني چکه رک گونازا گؤندرمک ساختا تبليغات آماجي داشييير. تاماشاچييا بئله تلقين ائديلير کي، سانکي اويون داوام ائتديگي مودتچه او بايراقلار اوردا دالغالانميشدير! آنجاق ائله بير شئي اولماميشدير. بلکه ده هئچ او موحيط باشقا یئردی، اویون ساحه سی دئییل. هاراديرسا، هر حالدا او بايراغي گؤررکن اوردان اوزاقلاشانلار چوخ هاقلي تپکي گؤسترديلر. کئشکه گونازدا اورداکيلار قدر تمکينلي موناسيبت بيلديرسه ايدي.
منيم او گنجلره تکليفيم بودور کي، بئله فورصتلردن دوغرو ايستيفاده ائتسينلر. ميللي ايستکلريميزي خاريجي اؤلکه لره باغلامادان بئله فورصتلرده ديله گتيرسينلر. باشقا اؤلکه لرين بايراقلاريني چيخاريب توپلومو قاچيرماق يئرينه، ميلتين بو کيمي فورصتلرده داها دا آکتيو اولماسي اوچون جلب ائدیجی يؤنتملر گليشديرسينلر. هر بیر توپلولوغون بولوندوغو شرطلره گؤره رئفلکسلر بوتونو اولوشمالیدیر. جمیعتین چوخو آسیمیله ائدیلمیش و آسیمیلاسیونون تلقین ائتدیگی باخیشلا بو حرکتین قایناغینی باکی و آنکارا اولاراق گؤسترمکده دیرلر. بونون یانلیش اولدوغونو ایثباتلامالییق. آنجاق او بایراقلاری اورادا و یا باشقا یئرده قالدیرماق رئژیمین تلقین ائتدیگی «بو ماجرالار دیشاریدان میللی گووَنلیگیمیزی تهدید ائدن عامیللردی.» گؤروشونو حاقلی کیمی گؤستریر. دویقوساللیغین آرخسیندا اوزاقگؤرن غقلی درینلیک اولمادیقجا دؤنوب دولاشیب اؤزوموزه ضرر وئره جه ییک.
‏2009‏/10‏/29

آذربايجانين دؤولت بايراغي نين اوزرينده کي آي- اولدوزون معناسي ندير؟



آراگون(يكشنبه) ١٩ آبان ١٣٨٧- ٩ نوامبر ٢٠٠٨



نويابرين 9-او آذربايجانين اوچ رنگلي بايراغي نين دؤولت بايراغي کيمي قبول اولوندوغو گوندور. ايلک دفعه اوچ رنگلي بايراق ايدئياسيني آذربايجان ايستيقلالي نين ايدئولوقلاريندان اولان علي بي حوسئين زاده گوندمه گتيريب. آذربايجان خالق جومهوريتي نين حؤکومتي گنجه ده فعاليت گؤسترديگي زامان ايستيفاده اولونان بايراق تورک بايراغينا اوخشار قيرميزي رنگده اولوب. آذربايجاندا اوچ رنگلي دؤولت بايراغي ايسه ايلک دفعه 90 ايل اول - 1918-جي ايل نويابرين 9-دا آذربايجان خالق جومهوريتي حؤکومتي نين قراري ايله قبول ائديليب. 1920-جي ايل آپرئلين 28-ده جومهوريت سوقوط ائتديکدن و سووئت حاکيميتي قورولدوقدان سونرا آذربايجاندا بو بايراقدان ايمتيناع ائديليب.



بايراق سسري دؤورونده...

بونونلا بئله، اوچ رنگلي بايراقلا باغلي سووئت دؤنمينده موعين فاکتلارا راست گلينير. 1956-جي ايلده اوچ رنگلي بايراق ياشاديغي قورولوشا نيفرتيني آچيق شکيلده بيلديرن جاهيد حيلال اوغلو طرفيندن قيز قالاسي نين اوزرينه قالديريليب. بو حرکتينه گؤره، جاهيد حيلال اوغلو 4 ايل آزادليقدان محروم ائديلير، اونا بو ايشده يارديم ائدن چينگيز عبدوللايئو ايسه روحي خسته ليکلر ديسپانسئرينه سالينيب.



1952-جي ايل مايين 28-ده ايسه موهاجيرتده اولان آذربايجانليلارين آلمانييادا کئچيرديگي رئسپوبليکا گونونده محمد امین رسولزاده اوچ رنگلي بايراغي باشي اوزرينه قالديريب اونو آذربايجانا آپارماق اوچون کيمه اعتيبار ائتمه لي اولدوغونو سوروشور. زالداکيلاردان گول ميرزا باغيروو بو امانتي گؤتورور و 70-جي ايللرده حيات يولداشي نين بدنينه ساريييب وطنه گتيرير. 90-جي ايلين 20 يانواريندا بو بايراق اونون ماشتاغاداکي ائوي نين داميندان آسيليب.







بايراق موستقيلليک ايللرينده...





م. ا. رسولزاده نين مشهور " بير کره يوکسلن بايراق بير داها ائنمز " دئييمي اؤز تصديقيني آذربايجاندا آزادليق حرکاتي باشلاياندان سونرا تاپيب. سووئت ايمپئريياسينا قارشي مئيدانلاردا قالديريلان بايراغا ايلک حوقوقي استاتوس ايسه 1990-جي ايلده وئريليب. همين ايل نويابرين 17-ده ناخچيوان موختار رئسپوبليکاسي عالي مجليسي نين قراري ايله اوچ رنگلي بايراق موختار رئسپوبليکانين دؤولت بايراغي کيمي قبول ائديليب. عئيني زاماندا ناخچيوان موختار رئسپوبليکاسي نين عالي مجليسي آذربايجان SSRİ عالي سووئتي قارشيسيندا اوچ رنگلي بايراغين آذربايجانين رسمي دؤولت رمزي کيمي تانينماسي حاقيندا وساطت قالديريب.



1991-جي ايل فئورالين 5-ده آذربايجان رئسپوبليکاسي عالي سووئتي ناخچيوان موختار رئسپوبليکاسي عالي مجليسي نين وساطتينه باخاراق، " آذربايجان رئسپوبليکاسي نين دؤولت بايراغي حاقيندا " قانونو قبول ائديب. اؤتن ايل نويابرين 17-ده پرئزيدئنت ايلهام علييئوين ايمضالاديغي سرنجاما اساسن، پايتاختي باکيدا دؤولت بايراغي مئيداني نين ياراديلماسي قرارا آلينيب. حاضيردا مئيدانين ياراديلماسي پروسئسي باشا چاتماق اوزره دير.



قئيد ائدک کي، آذربايجان رئسپوبليکاسي نين دؤولت بايراغي برابر ائنلي اوچ اوفوقي زولاقدان عيبارتدير. يوخاري زولاق ماوي، اورتا زولاق قيرميزي، آشاغي زولاق ياشيل رنگده دير. ماوي رنگ آذربايجان خالقي نين تورک منشالي اولدوغونو، قيرميزي رنگ - موعاصيرليک، دئموکراتيياني اينکيشاف ائتديرمک ايستگيني، ياشيل رنگ ايسه ايسلام سيويليزاسيياسينا منسوبلوغونو ايفاده ائدير. قيرميزي زولاغين اورتاسيندا بايراغين هر ايکي اوزونده آغ رنگلي آيپارا ايله سککيزگوشه لي اولدوز تصوير ائديليب. بايراغين ائني نين اوزونلوغونا نيسبتي 1:2-دير.







بايراغيميزين اوزرينده کي آي-اولدوزون معناسي ندير؟







اوچ رنگلي بايراغيميزين رنگلري ايله باغلي فيکيرلر معلوم اولسا دا، بايراغين اوزرينده کي آيپارا و سککيزگوشه لي اولدوزون معنالاري باره ده موختليف فيکيرلر وار. حتّی عاليم و تدقيقاتچيلارين دا بو مسله ده فيکيرلري اوست-اوسته دوشمور.



آذربايجان ميللي ائلملر آکادئميياسي تاريخ اينستيتوتونون ديرئکتور موعاویني جبي بهراموو بيلديريب کي، بايراغين اوزرينده کي آيپارا تورک خالقلاري نين سيموولودور. سککيزگوشه لي اولدوزون معناسينا گلينجه، ج. بهرامووون سؤزلرينه بو، " آذربايجان " سؤزونون اسکي اليفبادا يازيليشي ايله باغليدير. بئله کي، اسکي اليفبادا " آذربايجان " سؤزو سککيز حرفله يازيلير.



تاريخچي عاليم نصيب نصيبلي ايسه دئييب کي، 1918-جي ايلده آذربايجان خالق جومهوريتي طرفيندن اوچ رنگلي بايراق دؤولت بايراغي کيمي قبول اولوناندا اورادا رنگلرين نيي احتيوا ائتديگي گؤستريلسه ده، آيپارا و سککيزگوشه لي اولدوزون معنالاري آچيقلانماييب: " " تورک قانلي، ايسلام ايمانلي، آوروپا قييافه لي اولاليم " شوعاري اوچ رنگين آچماسيدير. بو آچماني ايلک دفعه علي بي حوسئينزاده 1895-جي ايلده وئريب. آي ايسه اورتا عصرلردن بير سيرا موسلمان دؤولتلرينده ايسلامين رمزي کيمي قبول اولونوب. آيلا-اولدوزون بير يئرده اولماسي خوشبختليک رمزي ساييلير " .



ن. نصيبلي نين سؤزلرينه گؤره، اولدوزون سککيزگوشه لي اولماسي ايله باغلي دا موختليف وئرسييالار وار: " سککيزگوشه لي اولدوز " جنتين سککيز قاپيسي " آنلامينا گلير. سککيز رقمي داها چوخ شيعه ليکله باغليدير. بو، همين دؤورده آذربايجان اهاليسي نين چوخونون شيعه اولماسي ايله ده ايضاح اولونا بيلر. همين دؤورده عوثمانلي دؤولتي نين بايراغي يئددي اولدوزلو ايدي " .



ن. نصيبلي نين سؤزلرينه گؤره، جومهوريت قوروجولاري نين محض بو ايدئيايا گؤره بايراغي سککيزگوشه لي ائتديکلريني دئمک چوخ چتيندير و ريسک طلب ائدير: " بو، احتيماللاردان يالنيز بيريدير. بئش گوشه لي اولدوز خريستيانليغي، آلتي گوشه لي اولدوز يهوديليگي، يئددي گوشه لي اولدوز سوننيليگي، سککيز گوشه لي اولدوز شيعه ليگي، دوققوز گوشه لي اولدوز ايسه بهايليگي ايفاده ائدير. هر حالدا، سککيزگوشه لي اولدوزون معنالاري ايله باغلي ائله بير کونکرئت ايضاحا راست گلمه ميشم. يالنيز آيلا اولدوزون خوشبختليک رمزي اولماسي حاقيندا معلوماتلارلا تانيشام " .



تاريخچي عاليم جميل حسنلي بيلديريب کي، آي-اولدوز تورک سيمووللاري حساب اولونور: " بو مسئله يه موناسيبتده واحيد فيکير يوخدور. قديم تورک ميفولوگيياسينا گؤره، اولدوزلارين سايي همين خالقلارين طالعيينده رول اوينايير. اولدوزلار سککيز گوشه کيمي دوزولنده، همين خالقين طالعيينده خوشبخت حاديثه باش وئريب " . ج. حسنلي نين سؤزلرينه گؤره، خالق جومهوريتي دؤورونده بايراق قبول اولونارکن اوچ رنگين معناسي گؤستريلسه ده، آي-اولدوزلا باغلي ايضاح وئريلمه ييب.



آمئا-نين ديسسئرتانتي آکيف محمدلي ايسه بيلديريب کي، آيپارا قافقاز آلبانيياسيندان قالمادير. قافقاز آلبانيياسيندا آي اينسانلارين اينانج گتيرديگي وارليق حساب اولونوب. آلبانييادا حؤکمداردان سونرا ان موقدس وارليق آي معبدي نين کاهينلري ساييليردي. سککيزگوشه لي اولدوزون معناسيني ايسه آکيف محمدلي بئله آشيقلاييب: " رسولزاده دؤولتين پرينسيپلريني موعينلشديررکن 8 پرينسيپه اساسلانيب: بونلار تورکچولوک، ايسلامچيليق، چاغداشليق، دؤولتچيليک، دئموکراتيکليک، برابرليک، آذربايجانچيليق و مدنيتليليکدير " .



بو مقاله نی اؤیرنجی آپا خبر آژانسی ندان آلیب و چئویریب

بايراق تارتيشمالارينين گره كليلييي و يارارلاري

مئهران باهارلي

http://millibayraq.blogspot.com/

گونئي آزربايجان بايراغينين ييرمينجي يوز ايل تاريخي حاققيندا يازديغيم يازيني، فارسجا قلمه آلمامين باشليجا ندني، واخت آزليغي ايدي. هر يازيني ايكي تورك و فارس ديللرينده يازمايا ايمكانيم اولماديغي اوچون، گنه لده هر بير يازينين ديليني، او يازيداكي موخاطبلريمين كيم اولدوغونا گؤره سئچيره م. آيريجا ييرمينجي يوز ايل گونئي آزربايجان بايراغينين تاريخي و ده قاجار-مشروطييت تورك بايراغي ايله ايلگيلي بير يازينين، فارس ديلينده يئري بوش اولدوغونو گؤره ره ك، او يازيمي فارسجا يازمايا قرار وئرديم. آنجاق من ده، مجبورييت اولماديغي صورتده، نثر ديليميزين -اؤزه لليكله سيياسي و عئلمي قونولاردا- موطلقن توركجه اولماس گره كدييينه اينانيرام.

بايراق تارتيشمالارينا گلينجه، بو تارتيشمانين گونئي آزربايجان اوچون گئرچه ك بير بايراغين بليرله نيب سئچيلمه سي قونوسوندا فايدالي اولاجاغي كسيندير. آنجاق بو فايدا، بايراق تارتيشماسينين يارار و گؤره ولرينين هاميسي اولماييب، اونون فايدالارينين يالنيز يوزده اونلاري ايله محدوددور. دئمك من بو تارتيشمالاردان دوغاجاق اولان فايدالارين يوزده دوخسانيندان چوخونون، باشقا آلانلاردا اولدوغونا اينانيرام. قيسساجا:

١- بير بايراغين نئجه يارانماسي، اونا باغليليق دويقوسونون هانسي شكيلده اورتايا چيخماسي، قوتسالليغينين نئجه اولوشماسي، ... حاققيندا سؤيله نه ن دوشونجه و تثبيتلرين چوخو- دوغرو اولماقلا بيرليكده- بيز دئييل، داها ايستاندارد و ايدئال بير خالق و قوشوللار، ميللتله شمه سيني تاماملاميش بير خالق اوچون گئچه رليدير. بيزيم خالق ايسه بير ياندان بوتونويله، يا دا بؤيوك بير اؤلچوده آسيميله اولموش، ميللي ياشامي تهلوكه يه گيرميش؛ اؤته ياندان دا ميللتله شمه نين ايلكين آدديملاريني آتان بير خالقدير. بونون دا آنلامي بيزيم خالقين، طيبب ديلي ايله دانيشماق ايسته رسه ك، روتين موداخيله لرله بيرليكده اورژانس موداخيله، حتتا صونعي حياتا دؤنده رمه يؤنته ملرينه ده ائحتيياجي واردير دئمكدير.

باشقا بير دئييشله، من بو مساله يه ميللتله شمه آچيسيندان ياناشيرام. بيليندييي كيمي سؤزوموز`ده چيخان يازيلارين بؤيوك بير بؤلومو، بيلگيله نمه و اينسانلاري بيگليله نديرمه آماجيني گودور (گونئي آزربايجان`ين ميللي، سيياسي، ائتنيك و تاريخي سينيرلارينين دقيقله شديريلمه سي؛ توركجه ني ايله تيشيم و يازيلي ديليميزه چئوريمه؛ ديليميزي فارسجا كلمه لردن آرينديرما؛ تقويمين توركجه له شديرلمه سي؛ خالقيميزين مذهبي اولان جعفري شيعه لييينين فارسلارين ايمامي شيعه ليييندين فرقلي اولدوغو؛ وطنيميزين فارسلارين وطني اولان فارسيستان`دان فرقلي اولدوغو؛ ميللي تاريخيميزين اؤزگون و فارس ميللي تاريخيندن فرقلي اولدوغو، .....). آنجاق بيلگيله نمكدن باشقا، بو قونولارين هاميسينين بيزي فارس خالقيندان آييرت ائتمه، آيريشديرما، دولاييسي ايله ده بيزيم ميللتله شمه ميزه كؤمه ك ائتمه كيمي يان آماج و فايدالاري دا واردير. دئمه لي بو يازيلار عئيني حالدا، ايكي ده ييشيك آماجا اولاشما و يارار ساغلامايي – يعني "بيلگيله نمه" و "ميللتله شمه" آماجلاريني- گودمكده دير.

منجه بيز آسيميله اولموش خالقيميزين، ميللتله شمه سينه كؤمه ك ائده ن، كؤمه ك ائده بيله ن، كؤمه ك ائده بيله جك ائحتيمالي اولان نه وارسا، نه بولابيليرسه ك اونلاردان يوخاريداكي آماجلار دوغرولتوسوندا يعني "بيلگيله نمك" و "ميللتله شمك" دوغرولتوسوندا يارارلانماليييق. بونلار آراسيندا "بايراق" كيمي ياپاي (صونعي)، يا دا "ديل” كيمي دوغال (طبيعي) قونو و آراجلار اولابيله ر. گونئي آزربايجان`ا آيري بير بايراق منيمسه تمك، حتتا صيرف بئله بير بحثي آچماق، ايران چرچيوه سينده اؤزونو تانيملاما و اونا باغلي قالما تابوسونو ييخاجاق، بيزيمله فارس خالقي آراسيندا وار اولان آيريشماني چوخالديب آرتيراجاق، خالقيميزين ميللي آسيميلاسييونو قاباغيندا انگه ل تؤره ده جك و اونون ميللتله شمه سينه يارديم ائده جكدير. ايشته بو اوزدن ده، ده يه رله نديريلمه سي گره كه ن ائشينه آز راستلانير بير فورصتدير. گونئي آزربايجانين ميلل بايراغي قونوسوندا، دوغرو توتومون نه اولدوغونو باشا دوشمك اوچون، دؤولتي اولماديغي حالدا چوخدان اؤزونه ميللي بايراق منيمسه ميش كورد حركتيني، اؤزه لليكه توركييه و عراقدا اينجه له مك يئته ر.

البتته داوام ائده ن بو تارتيشمالار، گونئي آزربايجان اوچون بللي بير ميللي بايراقلا سونوجلانيرسا، داها ياخشي اولار. آنجاق بو تارتيشمالار هر هانسي بير بايراغا سونوجلانماسا دا، تك باشينا بئله بير تارتيشمانين ياپيلماسي بيله، بيزيم فارسلاردان آيريشماميزا، دولاييسي ايله ميللتله شمه ميزه يارديم ائده جكدير. بو اوزدن ده، بو تارتيشما آلقيشلانمالي و يايقينلاشديريلاراق درينله شديريلمه ليدير.

٢- بو قونونون فارس مئديياسي اوزره ينده كي ائتگي و يانقيسي دا اؤنه مليدير. بو تارتيشمانين ياپيلماسي، بيزيم ميللي مساله و گونده ليكلريميزين فارس خالقيندان فرقلي اولدوغونون بير قانيتيدير. بو آيريجا تورك خالقي و گونئي آزربايجان`ين اؤز گونده ميني بليرله مه و داهاسي آزربايجان ميللي دئموكراتيك حركتينين موديرييتينين فارس و ايرانچي-سراسري تشكيلاتلاردان تامامي ايله آيري و موستقيل اولدوغونون گؤسته رگه سيدير. بئله بير آدديم، گئچميشده و بنزه ري دوروملاردا گؤرولدويو كيمي، موطلق شكيلده فارس تشكيلات و شخصييتلري، سيياسي اولاراق تعويض وئرمه و گوذشته گئتمه يه مجبور ائده جكدير.

٣- بايراق تارتيشماسيني گره كلي قيلان اوچونجو بير قونو، بؤلگه ده كي دنگه سيز ميللي دورومدور. بيزيم قونشولار، اؤزه لليكله سورونلو اولدوغوموز ايكي قونشوموز يعني فارس و كورد (و قوزئيده ائرمني) خالقلاري چوخ سورعتله ميللتله شمه سوره جينده ايله رله يير، حتتا اونو بيتيرميشديرلر. بونون طبيعي سونوجو اولاراق دا ميللتله شمه نين، عئيني حالدا بيرله شديريجي اولان ذئهني شرطلرينين هاميسيني، بير بير الده ائدير و يا الده ائتميشديرلر. ميللتله شمه نين بيرله شديريجي ذئهني شرطلرينين باشيندا، "اورتاق تاريخ حيسسي"، "اورتاق وطن تانيمي"، "اورتاق ديل، ادبييات، خط و ايملا"، "اورتاق سمبوللار" و "اورتاق تقويم" ساييلابيله ر. بيز ايسه اورتا دوغو، قافقاز و آناتولويا داغيلميش آزربايجان توركلري اولاراق، يوخاريدا ساييلان ميللتله شمه نين ذئهني شرطلري آچيسيندان و هئچ بير يؤندن بوگون فارس، كورد و ائرمني خالقلاري ايله آياقلاشا بيلمه ريك. بيز ميللتله شمه سوره جينده بو خالقلاردان اونلارجا ايل، بلكه ده يوز ايلدن آرتيق داليداييق.

بيزيم بو ميللي گئري قالميشليغيميز و قونشولاريميز اولان كورد و فارسلارين ميللتله شمه آشامالارينداكي بيزيمله آرا، حتتا اوچوروم آچمالاري، ياخين گله جكده بيزه چوخ جيددي سورونلار ياراداجاقدير. بو سورونلارين باشيندا گئرچه كله شمكده اولان "تورپاق ايتيرمه" اولاسيليغي گلمكده دير. منجه اينديكي دورومدا بيز بو ايكي خالقلا وار اولان ميللتله شمه آراميزي سورعتله قاپاتماز ايسه ك؛ غربي آزربايجان، كوردوستان، كيرمانشاهان و همدان اوستانلاريندا تورك-آزربايجان تورپاقلاريني كوردلره؛ و مركزي، قزوين، همدان، قوم، تئهران و حتتا زنجان اوستانلاريندا فارسلارا بؤيوك تورپاق قاپديرماقلا اوزله شه جه ييك. آنجاق گونئي آزربايجان`ين اؤزونه عاييد ميللي بير بايراغا قاووشماسي، سمبوليك و عئيني اولاراق خالقيميزين ميللتله شمه سوره جيني قيپيرداديب يئيينله شديره جكدير، اليميزي بو ايكي خالق قارشيسيندا گوجله نديره جك و تورپاق ايتيرمه ريسكيني آزالداجاقدير. دوغروسو كوردلرين اورمودا كوردوستان بايراغي قالديقلاري بير حالدا، گونئي آزربايجان`ين بايراقسيزليغي آبسورد گؤرونور.

٤- بايراق تارتيشمالارينين دؤردونجو فايداسي، بيزه سيياسي مساله لري تارتيشمايي اؤيره تمه، دئموكراتيك دييالوق آلانيندا ورزيش و تمرين ائتمه، چوخ سسليلييه آليشما، يئكه (ماكرو) ميللي سورونلاريميز حاققيندا چئشيتلي، يئني دوشونجه لر اوره تمه، اونلارا اؤزگون چؤزوملر بولما قابيلييتيميزي گليشديرمه و بونلارين هاميسي ايله ايلگيلي، وارسا ضعف و اكسيكليكلريميزين نه لر اولدوغونو اؤيره نمه ميزه فورصت و ايمكان ياراتماسيدير. بئله بير بحثه گيريشمك، آيريجا بيزي قارشيلاشديغيميز مساله لردن قورخمامايا، لاپ ترسينه اونلارين اوستونه گئتمه يه آليشديرار. بيز بوگون گونئي آزربايجان`ين ميللي بايراغي كيمي بسيط بير قونونو تارتيشانميرساق، تارتيشماني باشارميرساق، تارتيشماق بيله ايسته ميرسه ك، ياخين گله جكده چوخ داها جيددي مساله لريميزين البتته كي ايچينده قالاجاق و بوغولاجاييق.

دئمه لي بيز بوگون جيددي گؤرونمه يه ن بايراق بحثيني، جيددي بير شكيلده اؤزوموزو اولقونلاشديرماق، گليشديرمك، مدنيله شديرمك و دئموكراتيكله شديرمك اوچون قوللانماليييق. بايراق دئموكراتيك يوللارلا سئچيلمه مه يه بيلير، آنجاق دئموكراتيك يوللارلا ياپيلان بايراق تارتيشماسي، بيزي اولقونلاشديرار، مدنيله شديره ر و دئموكراتلاشديرار. اينديليك بو بحثلر، بير سيرا سيياسي فععال و آيدينلاريميزين مدني تارتيشما آدابينا ياد و دار گؤروشلو اولدوغونو اورتايا قويسا دا، بو آجي گئرچه ك بيزي مايوس ائتمه مه ليدير. بلكه بيز بو فورصتي اؤز اكسيكليك و قوصورلاريميزي اورتايا چيخارتما، اونلاردان درس آلما، تجروبه قازانما و اونلاري گئده رمه اوچون ايشله تمله ليييك.

٥- بو بحثلرين باشقا بير ياراري، ايندييه جه ن تارتيشيلمايان، تابو ساييلان چوخ ساييدا قونونو اورتايا چيخارماسي و ديشا وورماسيدير. منجه بو يارار، باشلي باشينا بؤيوك بير قازانيمدير. اؤرنه يين، بو تارتيشمالار سيراسيندا اورتايا چيخان بير نئچه مساله بئله دير:

-گونئي`ين قوزئي`دن آيري و اؤزگون سيياسي كيملييك، سوره ج و ائحتيياجلاري اولدوغو،

-قوزئي آزربايجانلا گونئي آزربايجان`ين بير بيري ايشلرينه نه اؤلچوده و هانسي بير شرطلرده قاريشابيله جكلري،

-بيرله شيك آزربايجان`ين نئجه اولوشاجاغي، بونون گونئي مساله سيني چؤزمكده نه اؤچوده اؤنه ملي اولدوغو و نه قده ر حئسابا قاتيلماسي گره كدييي،

-ائلچي به ي`ين اؤزه لليكله گونئيله ايلگيلي دوغرو ويانليشلاري،

-حركتده گاموح`ا دا حاكيم اولان دئسپوتلوق، اينحيصارچيليق، شخصييته پرستيش و اورتا مخرجه يئتيشمك نييتينين يوخلوغو كيمي ايلكه ل توتوم و داورانيشلارين وارليغي،

-گونوموزده كي فئدئرالچي قوروپلارين چوخونون خالقيميزين يئكه مساله لرينين نه اولدوغونو يانليش تشخيص وئرمه لري، ايران مركزلي دوشونوب داورانمالاري، گونئي`ين اؤزگون سيياسي و ميللي سيمبوللارا صاحيب اولماسيندان قورخمالاري و بونا قارشي چيخمالاري، حتتا ٨٠ ايل بوندان قاباق اؤزونه بايراق سئچه ن آزاديستان دوشونجه سيندن ده گئريده اولمالاري، بونون ايسه اونلاري قيراقلاشديماسي (مارژيناللاشديرماسي)، حركتين ديشينا ايته له مه سي و اونلارين حاققيندا ايرانچي اولدوقلاري شوبهه لريني ياراتماسي

-سيياسي فععاللاريميزدان بير چوخونون موطلق شكيلده تورك آزربايجان تاريخي و دؤولتلري (قاجار- افشار- صفوي؛ آغ قويونلو-قاراقويونلو-ائلدنيزلي؛ ائلخانلي-جالاييرلي-تيمورلو؛ خارزمشاهلي-سلجوقلو-غزنه لي؛ .....) حاققيندا بيلگيسيزليكلري، اونلارين ميراث، سوننت و سمبوللاريني تانيما و قورومايا اؤنه م وئرمه مه لري، بونا گره ك دويمامالاري

-سيياسي فععاللاريميزين موطلق چوخونلوغون آزربايجان توركلرينين توركيه، عراق و سورييه ده اولان ديياسپورالاريني هئچه سايمالاري، اونلارلا هر هانسي ميللي بير باغي حيسس ائتمه مه لري، اونلارا ياخينلاشما كيمي بير مساله لرينين اولماييشي
....