BİRLİK SİMGӘSİ – ULUSAL BAYRAQ ÜZӘRİNӘ

by Toğrul Atabay on Monday, September 27, 2010 at 7:06pm

Toğrul Atabay



Soŋ onildә 80’li illәriŋ soŋundan bәri Güney Azәrbaycan’da cәrәyan edәn Ulusal Hәrәkәt artıq bir yandan gerçәk aŋlamda ―Bağbәk Qalası xalq göstәrilәriylә― kütlәsәllәşmә aşamasına girdikdәn soŋra, bir yandan da hәrәkәt içindәki çalışıcılarıŋ sürgün-öўrәnci-sığınmaçı biçimindә yurddışına daşması vә yurddışındakı örgütsәllәşmәlәrlә hәrәkәtiŋ öz sınırlarını aşıb uluslararası boyut qazanmasıyla hәm içәridә (rәsmi görüşә qarşı ayırd edici özәllik olaraq), hәm dә yurddışında (çeşidli çıxışlarda vә göstәri etkinliklәrindә özünü tәmsil üçün) Güney Azәrbaycan’a özgü ulusal bayrağıŋ gәrәkliўi yaşamsal bir öŋәm qazandı.

Ancaq gerçәk bir örgütlәnmәniŋ olmayışı vә AMH’niŋ aydın qatmanınıŋ hәlә dә evrәnsәl vizyona sâhib olacaq dәrәcәdә gәlişmiş olmaması, bu sorunuŋ çözümünü eybәcәr örgütlәnmәlәrimiziŋ tikәl vә keçişdirmәcә çözüm arayışlarına buraxdı vә yaŋlış tәcrübәlәrlә dәfәlәrcә örgütsәl girişimlәrlә ulusal bayraq tasarlama vә mәnimsәtmә girişimlәrindә bulunuldu. GAMOH’uŋ girişimiylә başlayan (2002) bu sürәci bir taxım/кulis çalışması olan ‘Qaraulduzlu Bayraq’ vә soŋ günlәrdә dә “milli birlik rәmzi” sovu ancaq eylәmdә yenә ‘keçici’ ulusal bayraq boyamasıyla ortaya qoyulan “Al Bayraq” girişimi izlәmişdir.

Ulusal bayraq olğusunu başından bәri izlәyәnlәrdәn vә hәr sürәci yaxından yaşamış biri olaraq bu qonuda bir dәўәrlәndirmә gәrәўi duymaqdayam.

*



QIRMIZI BAYRAQ/SİMGӘ

Soŋ günlәrdә yenә bu sәfәr başqa biçimdә vә sağ göstәrib sol vurmaqla öŋcә milli simgә, milli birlik simgәsi, milli-demoкratik hәrәkat simgәsi kimi sovlarla soŋra ‘keçici bayraq’ sanıyla ortaya atılan vә öŋәri aşamasına belә gәlmәmişdәn “oldu-bitdi” yöndәmiylә qarabasdıya (‘qırmızıbasdı’ya!) salınıb hәmәn dә oŋaylanmış göstәrilәn Qızrmızı rәng simgә/bayraq olayınıŋ yenә әski xәtalarıŋ birarada tәkrarından başqa bir gәtirisi olmadı kimi görünür.

Bir-birinә yaxın (bir taxımdan olan) birneçә örgüt, güya 2 ay öŋcә bu olayı sırf yurddışında göstәrilәrdә qullanılmaq üzәrә bir simgә seçmәk üçün dar bir yığıncaqda danışıb soŋra bir öŋәri kimi qamuoyuna sunulmaq üzәrә bir öŋtaslaq kimi neçә örgütә sunmuş, oŋlarıŋ dartışma ortamına açılacağı bәklәntisi içindә qol çәkdiўi bu öŋәrmә, sözlü olaraq qol çәkmәўә çağırılan birneçә qurumuŋ yanıdı belә gözlәnmәdәn bir anda (23 Eylül gecәsindәn) hamılıqla oŋaylanmış vә mәnimsәnmiş kimi tәbliğ vә tәbrik olunmağa başlanmışdır.

Sözlü vә qeyr-i rәsmi açıqlamalardan aŋlaşılan bu ki:

Öŋәridәki ardzamanlı dayanaq Bağbәk hәrәkatında Al Bayrağıŋ qullanılmış olmasıdır. Eşzamanlı tövcihi isә top oyunlarında Tәbriz Traxtur Futbal Taxımı yandaşları tәrәfindәn daşınan simgәlәriŋ rәngi olması vә soŋ dönәmdә dә bu oyunlarda Azәrbaycan’ıŋ ulusal istәklәriniŋ dilә gәtirilmәsiylә birlikdә bu rәngiŋ bir türlü AMH ilә bağlantı oluşdurması biçimindә irәli sürülmәkdәdir.





‘QIRMIZI’ SAXINCALAR:



Qırmızı bayraq/simgә/rәng (hansısı?) seçimi (bağışlayıŋ: bәlirlәnmәsi) hәm nәlik-necәlik hәm dә nitәlik-içәrik açısından bizim Ulusal-Elәrk Deviniş (Milli-Demoкratik Hәrәkәt)’imiziŋ qırmızı çizgilәrini aşdığınıŋ tanığıyıq. Bu xususları vә qayğıları soŋ günlәrdә çeşidli çevrәlәrdәn dә edindiўim izlәnimlәri dә göz'öŋündә bulunduraraq cәrgәlәmәўә çalışacağam:



1. YÖNDӘMBİLİMSӘL (Methodologic) SORUN:

Kim, nә yetkiylә, nәyi, necә seçir?

Qarabasdı vә oldu-bitdi (әmr-i vâqe) yöndәmiylә vә olduqca anti-demoкratik biçimdә ortaya (ortalığa) atılan bu fenomen, ‘bәyanat’a qol çәkәn kimi kәsimlәri dә şaşqınlıq içindәe buraxmışdır! Kimlərin yetki və sorumluluğuyla ortaya atıldığı belə aydın olmadan özbaşına hazırlanmış olan taslaq bəlirli yaxın çevrə dışındakı kəsimlərə sunulmadan və ‘xala xatırın qalmasın’ sayağı sunulduğu çevrələrdən olumlu-olumsuz yaŋıd belə gözləmədən ‘piyasa’ya sürülmüş, bu rəngiŋ içəridə bəlli alaŋda qullanılması sankı xalq tərəfindən siyasi və milli amacla qullanılırmış kimi lansə etmə demaqojisiylə varolan bir gerçəўi dəstək mahiyyətində gösterilmiş, öŋərməўə belə gərək duymadan bilinmir hansı yetkiylə oŋay işləmi belə tamamlanmışdır!

Bunlar da bütün bu tablonuŋ qapalı qapılar ardında vә qaraŋlıq odalarda ‘zâhir’ edildiўiniŋ göstәrgәsidir. Soŋ anda tәrmә-tәlәsik xala xatırıŋ qalmasıŋ deyә birilәrini dә qeyr-i rәsmi yollardan arayıb qatılımını istemek, buraxıŋ görüş istәmәўi, tәkcә beli-xeyr demәlәrini gözlәmәk vә buna belә qıymadan hәmәn şәŋlik havasında reкlama başlamaq...

Anti-demoкratik yöndәmlә qalmayıb bir dә olası qarşıdları da ‘xâin’ deyә adlandırmaq elә lap da Qızıl Ordu aŋlayışıyla örtüşmәkdәydi: Xalq düşmanı, qarşı-devrimçi damğasıyla xâin suçlamaları!



2. TӘPKİSӘLÇİLİK:

Toplumsal-düzәlişçi bir axım olan Yaşıl Hәrәkat’a tәpki olaraq Qırmızı!

Azәrbaycan Ulusal Devinişi, mahiyyәtcә bir ulusuŋ bütün yaşamsal alaŋlarını qapsayan ulusal, sürәўәn, evrimsәl, devingәn (dinamik) vә ardıcıl bir hәrәkatdır. Dolayısıyla qurulu yapay bir ulus-dövlәt olan İran’da siyasi әrk qovğası verәn düzәlişçi, keçici, çevrilişçi bir ayaqlanma olan mahiyyәtcә salt ardsız ‘sosyal’ bir hәrәkәt olan Yaşıl çevrilişlә qiyaslanabilmәz vә bu qiyâs-i mә’ә-fâriqdәn doğan tәpkisәlçi davranış da (yaşıla qarşı qızıl) bizim köklü keçmişli vә açıq gәlәcәkli hәrәkәtimizi günübirlik törәdi (tüfeyli) bir qıpırdanma ilә dәўişik salıb aşağılamaqdan vә onu yaŋsılama izlәnimi buraxmaqdan başqa soŋuc doğurmaz.



3. BӘLİRSİZLİK: ULUSAL HӘRӘKӘT BİRLİK SİMGӘSİ Mİ, ULUSAL BAYRAQ MI?

Geŋәl bir olğu olan ‘simgә’ ilә özәl bir simgә olan ‘bayraq’ qarıxıdırması

Simgә olduqca geŋiş bir qavramdır. Bir ulusuŋ, bir olğunuŋ, qurumuŋ, varlığıŋ hәr zadıŋ simgәsi olabilәr. Ulusal simgәlәr dә (istәr ardzamanlı olaraq bodunsal/ethnic keçmişdәn gәlsin, istәr ulusuŋ çağdaş qurtuluş savaşı sırasında ortaya çıxsın) varolan bәlli öўәlәrdir; doğal gedişlә ortaya çıxmışdır, birilәri tәrәfindәn yapay olaraq ortaya atılmaz!

Qırmızı bayraq/simgә öŋәrmәsindә (bәyanat’da) “millətimizin birlik rəmzinə çevrilmiş qırmızı bayrağı milli hərəkatımızın simvolu-rəngi olaraq...” deyilir. Amacıŋ nә olduğunuŋ bәlirsizliўini buraxıŋ, öŋәrilәniŋ dә simgә mi, bayraq mı olduğu belә bәlirsizdir! Simgә mi? Rәng mi? Bayraq mı? Ulusal mı? Ulusal hәrәkәt mi? Ulusal birlik mi? (toplam 6 çәlişki).



4. RӘNGLİ DEVRİM QOXUSU (BOYASI):

Turuncu, mәxmәli, yaşıl... qırmızı!

ABD’niŋ Böyük Ortadoğu Projәsi vә İran qonusunda ortaq arayışı bәs-bәlli ortada ikәn bir dә turuncu, yaşıl sayağı qırmızı rәnginiŋ ortaya atılması bizim açımızdan qәsidli bir olay sayılmasa da yarın hәr hansı bir youmçu tәrәfindәn bizi rәngli devrim maşalığı vә ABD uşaqlığı ilә suçlamasına hәrәktli bir tuşqul (nişan), qızğın boğa qarşısında qırmızı parça kimidir!

Hәlә neçә il öŋcә kimi başıpozuq ‘başbilәn’lәrimiziŋ İstanbul’da bәlli ‘ağalarla’ hüsn-i niyәtli görüşmәlәriniŋ Türkiyә’dә hәm sağçı, hәm solçu medyada bizә atılan ‘Ameriкa nökәrlәri’ boyası (qos-qoca 22 Mayıs Ayaqlanması’nı belә "Ameriкa düўmәўә basdı!” deyә yorumladan bu dәŋsiz davranışlarıŋ tәrs-propaqandası) zehnlәrdәn silinmәmişkәn bir dә bu qarşıdlığa hazır boya tasarlamaqdayıq!

Qırmızı rәngi siyasal aŋlamda qullanmaq vә propaqanda öўәsi yapmaq, hәm rәngli devrim vә çevriliş sevdalılarına vә bәlli güc odaqlarına ‘qırmızı ışıq’ yaxmaq, bizi zәnn altında buraxmaq demәkdir; hәm dә AMH dışında birilәriniŋ yarın bu tip göstәrilәri musadirә elәmәsinә, yiyәlәnmәsinә vә yoz-qullanmasına hazır olanaq sağlamaqdır...



5. KEÇİCİ, QISAÖLÇÜMLÜ ÖŊLӘMLӘR:

Keçәri bir taxım rәngi qalıcı ulusal simgә

Bir taxım da, rәngi dә keçici güncәl bir olğudur; oysaki bayraq, ulusal simgә olğuları qos-qoca bir ulusuŋ keçmişini vә gәlәcәўini ilgilәndirәn varlıqlardır. Âmiyânә deyişlә, dünәn çizgili ya da qaraulduzlu bayraq daşıyanlar, bugün ‘al bayraq’, yarın da ligdә yüksәlәcәk başqa taxımıŋ rәngini mi birlik simgәsi seçәcәk, biz rә'yәtә yüklәyәcәklәr?!

Bu qısa sürәli, üzeysәl vә bәlirsiz çözüm araşıylarına güc tükәtmәk yerinә nәdәn daha qalıcı vә uzunsoluqlu stratejik çözümlәr üçün uğraşmırıq? Bayraq sorunu dәrinlәmәsinә işlәnmәsi gәrәkәn stratejik bir qonudur; üzeysәl vә başdansovmalıq bir gündәm maddәsi deўildir.



6. İŞLӘVSӘLLİK SORUNU:

Dünya bilsin, biz dünya yurddaşıyıq!

Bu simgәniŋ ana amacı başda yurddışındakı etkinliklәriŋ vә rәsmi görüşmәlәriŋ tәk simgә (oxu: bayraq) altında yapılması gәrәkliўi olaraq qeyd edilmişdi. Hamımıza bәllidir ki, uluslararası alaŋda isә siyâsi olaraq mәmә yeyәndәn pәpә yeyәnә hamı qızıl bayrağı ancaq vә ancaq Кommunizm bayrağı olaraq tanıyır. Demәk bizim özümüzü tanımlamaq vә ilk baxışda bәlirgin biçimdә tәmsil etmәk üçün seçmәk istәdiўimiz ‘özәl’ simgә elә ‘geŋәl’ vә daha öncәdәn tanımlı bir simgәdir ki sorunu çözmәk yerinә yaŋlış aŋlaşılmalara yol açacaq miŋ bir sorun da çıxaracaqdır! Tәk bir TV-miz olduğundan da nә yazıq ki oturuşmuş bu imgә/ tanımı dünya yurddaşlarınıŋ beynindәn silmә olanağımız olmadığından yarın dünyanıŋ hәrhansı ölkәsindә yapacağımız göstәridә bu bayrağıŋ altında böyük hәrflәrlә "South Azerbaijan" yazsaq da yoldan keçәniŋ bizi ―bәlkә Güney Azәrbaycanlı olan, ancaq kәsinliklә― dünya yurddaşı enternasyonalist işçi yoldaşlar sanmamasına hansı ussal nәdәn var? Amac әgәr özümüzü ilk baxışda anlaşılır vә ayırdedilir biçimdә tanıtmaqsa demәk bu vә tәkrәngli hәrhansı bayraq-simgә çözüm deўil, sorundur!

Tutaq obiri gün dә İstanbul’da, Anкara’da göstәridәyik: qarşımızda bizi кommunist sanan bir sürü Türk milliyәtçisi, yasadışı örgüt sanan polis vә rәngli devrimçi sanan bilmәm kimlәr var:)

Buraxıŋ bunları, bayraq olaraq tәk rәngli vәsfsiz bir simgәniŋ uluslararası qurumlarda da tәscil vә rәsmilәşdirilmәsi olanaqsızdır. Buraxıŋ ulusu, әŋ ilkәl qәbîlәniŋ dә bayrağı simgәsiz tәk bir rәngdәn oluşmuş deўil!

Ötә yandan da yurdiçindә siyâsi aŋlam daşıyacaq olan bu simgәniŋ daşınması riski artmaqla birlikdә hәm sosyal bir göstәri alaŋı olan Traxtur maçları şiddәtlә politizә edilib dövlәtә bu hazır propaqanda кanalını әngәllәmә bahanası verilәcәk vә hәm dә olası yasaqlar gәtirәrәk әldә olan sivil birlik vә dayanışma simgәsi dә ortadan qaldırılacaqdır.

Soŋucda әŋ azından praqmatist (işlәkçi) amac güdülsә belә bu öŋәrmә heç dә işlәvsәl (fonctional) vә yarayışlı deўildir.



7. ARDZAMANLI ULUSAL DӘЎӘRLӘRӘ UYUŞMAZLIQ:

Qızıl rәng ulusal/bodunsal rәngimiz deўil, inanc simgәsidir!

Qızıl rәngi Türk’üŋ ‘ötüksәl’ (târîxî) simgәsi olmayıb; Qızıllar Hәrәkatı (Bağbәk dönәmi) vә dә onuŋ ardılı sayılan Qızlbaşlıq olayında ancaq vә ancaq “inanc simgәsi” olaraq qullanılmışdır; Türklük simgәsi olaraq deўil! Şamanist varlıqbilgisindә dә Qızıl rәng ‘batı’ simgәsidir.

Türkiyә bayrağında qullanılmasına gәlincә, Türkiyә bayrağı soŋ dönәm Osmanlı bayrağınıŋ (tәkcә ulduzu dәўişdirilәrәk) sürümüdür. Osmanlı isә ulus-dövlәt olmadığından ulusallıq rәngi aramağa gәrәk yoxdur. Qırmızı, ancaq Türkiyә xalqı açısından “dövlәtçilik” rәmzi sayılmaqdadır.

Türklüўüŋ dünyaca bilinәn ulusal rәngi ‘göў’ rәngidir. Hәm Tәŋriçilik (Göў) inancı, hәm Göўtürk birliўi, hәm dә şamanist törәdә Doğu simgәsidir.

Bugün el arasında qırmızı rәnginiŋ folк tanımlaması hamımıza bәsbәllidir: “Dәli qırmızı sevәr, gic sarını”! (Mәsәldә münâqişә yoxdur). Qırmızı psixolojik baxımdan bilimsәl olaraq ‘isyan vә devrim’ rәngidir. Bir taxım oyunu da ‘şûr’ üzәrinә qurulduğu üçün oŋa uyğun bir psixoloji yaradabilәr. Habelә ayaqlanmaçı, savaşçı vә yıxıcı bir devrim hәrәkәti üçün dә. Ancaq ulusal bir hәrәkәt, ‘evrimsәl’ mâhiyyәtdә ‘yapıcı’ bir sürәc (uluslaşma-dövlәtlәşmә) ürünüdür.

Bu bağlamda әŋ maraqlı sovunma, “qırmızı şәhidlәrimiziŋ qanı rәngidir” sovudur! Sanki başqa uluslarıŋ qanı qırmızı deўil, ya da onlarıŋ şәhidi yoxdur! (işim yox ki fәdailik aŋlayışı da sol örgütlәriŋ vә ardından İslam Cumhuriyәti’niŋ töhfәsidir).



8. MӘŞRÛİYYӘT SORUNU:

Birlik Simgәsi mi, birilәri simgәsi mi?

Bu rәngiŋ bir taxımıŋ rәngi olması vә xalq tәrәfindәn ‘top’da daşınması bunuŋ nә ‘ulusal’ aŋlam daşıması, nә dә ‘bayraq’ rәnginә çevrilmәsini mәşrulaşdırmasına yetәr nәdәn sayılmaz. Bu tәmәlsiz dayanaq bir yana; sözdә birlik yaratma ya da varolan (?) bir birliўi simgәsәllәşdirmә sovları da gerçәkdışıdır: varolan bir birlikdәn söz edilirsә, bu bәlli bir ‘sözübir’ çevrәni aşmamaqdadır. Bir sürü çevrә, qurum, örgüt vә etkinlәrdәn buraxıŋ olumlu oy almaq, görüş belә istәnmәmişdir.

Bir simgәniŋ birlik göstәricisi olması üçün birilәrincә quru-qurusuna göstәrmәlik bir nәsnә (object) seçib oya sunmaqla –soŋucçuluqla– olmaz (at almadan axır çәkilmәz!); gerçәk birlik sağlanmaq istәnirsә elә simgә yaratma/oŋatma sürәciniŋ özü birlәşdiricilik işlәvini daşımaqdadır: öŋcә bütün orqanlar vә öўәlәr-üyәlәr arasında danışıq, diyaloq qapısı açılar, ardından oy vә görüş birliўi sağlanınca uzlaşmanıŋ somud nəsnəsi olaraq birlik-bütünlük simgə ortaya çıxar. Bunuŋ tərsi bir sürəc işlənərsə onda bir sürü özgür düşünən qarşıdı, birliўi pozan satqın elcar eləmək zorunda qalarsıŋız!

Ayrıca, qullanılan heç bir aracı göstәrilәn amac mәşrulaşdırmaz. Arac (simgәniŋ nәliўi vә mәnimsәnmәsiniŋ necәliўi) amaca (örgütsәl birlik yaratma, ulusal birliўi simgәlәmә, uluslararası tәmsil gәrәkliўinә) uyğun olmalıdır! Sonucçu davranış (aracı vә düzәnәўi öz tәkәlindә tutmaq) Sovyetlәr'dә vә İslam Cumhuriyyәti'ndә olduğu kimi el başına qәyyim kәsilәn “кıravatlı mollalar”ıŋ yaratdığı yöndәmdir.



9. TӘLӘSKӘN SORUMSUZLUQ:

Bu ‘qırmızıbasdı’ tәlәsiklik nәdәn, әfәndilәr?!

Aŋlaşılan yenә tәkcә bәlli bir kәsimiŋ 'кulis yapma' vә 'danışıqlı döўüş' taxtiki ilә tasarlanan bu girişmdәki tәlәsiklik vә qapdı-qaçdı aŋlayışı olduqca soru doğurucuydu. Elә tәlәsik vә çevriliş xızında ‘zәrbәtî’ bir qәrar ki başı-dibi bәlli olmayan bir ‘Bәyanat’ (nәdәnsә bu söz mәnә ‘Bәyanat-i rәhbәr-i muәzzәm-i inqilab’ sözünü aŋımsadır!) vermәk dışında olayı açıqlayacaq, gәrәkliўini, mahiyyәtini, necәliўini aŋladacaq tәk sәtir dә hazırlanmayıb. Bunca öŋәmli vә dartışılası bir ulusal qonuda bunca ehmalkarlıq vә sovsaqlıq girişimçi kimsәlәriŋ (qurum?, örgüt?, şәxs?, qurup?, yoxsa İmâm-ı Zaman?) nә qәdәr başısoyuq, ya da özündәn arxayın ‘başıböyük’ olduqlarını qanıdlamaz mı?!

Maça gec qalınacaqmış kimi belә tәrmә-tәlәsik bir gözboyamaya nә gәrәk var? Var mı yaŋıdlayıcı sorumlu bir mәrcә?!

Daha soŋradan verilәn açıqlamada “bəyanata imza atanların məqsdi kəsinliklə Güneyə və ya milli hərəkatımıza hər hansı bir qondarma simgə, bayraq və ya rəng yaratmaq deyildir. Məqsədimiz, Güneydə ümumi iradə əsasında qaldırılan təşəbbüsə tam dəstək verdiyimizi, milli hərəkat fəalları ilə həmrəy olduğumuzu ifadə etməkdən ibarətdir” deўilsә dә eylәmdә –seçilәni seçmәk aŋlamsız olduğundan- seçilmiş bir bayraq havası әsdirilmәkdәdir.



10. ANA SORUN BAYRAQ SORNUDUR!

Әski kişilәr (vә dә arvadlar) deyiblәr: “Ağrımayan başa yağlıq bağlamazlar!” (istәr yaşıl olsun, istәr qızıl!).

Bu öŋәrmә (mәnimsәtmә) olayında maraqlı gәlәn bir xusus da bu ki, bu öŋәriyә qol çәkәnlәriŋ hamısı daha öŋcә bir bayraq sâbqәsinә sahibkәn birilәri dә ‘Bütöv Azәrbaycan’ adına (sanki illâ Quzey Azәrbaycan'da dalğalanan bayraq Birlәşik Azәrbaycan’ı simgәlәmәliymiş kimi) bayraq sözünә belә qarşı qoyarkәn indi әdәb-әrkanla ilk başda qol çәkәnlәr cәrgәsindә yerlәrini almışdırlar!

Soŋuc bu ki 10 ildir bizi әsir-yessir edәn tutucu qardaşlar da ‘әvәl-allah’ bizә bir bayraq gәrәkli olduğunu vә bunuŋ da bugün qovğa içindәykәn gәrәk olduğunu soŋunda qavramış bulundular. Acaq bәlkә xәtәirlәrinә dәўmәsin deyә yenә bayraq-simgә ikilәmi arasında bir tanımlamanı bizә mәslәhәt görüblәr.

Soŋucda qəbul etmək gərəkir ki, bayraq sorunu vaxtı çox keçmiş, ertәlәnmiş birincil və yaşamsal bir sorundur.



GÜNEY AZӘRBAYCAN’DA BAYRAQ GӘRӘKLİЎİ

On il öŋcә bu gәrәkliўi dilә gәtirirkәn praqmatist yoldaşlarımız öŋcәlikli gerçәkliklәri vә gәrәkliklәri sürәkli sorunu soŋraya ertәlәmәk biçimindә yetkisiz әllәrә düşәnә vә qalabalıq bir dönәmә dәk sürüklәdilәr. Daha yaxın dönәmә dәk zorlamaçı ülküsәlçiliklә vә gerçәklәri görmәzlәnәrәk Quzey Azәrbaycan’dakı bayrağı Güney’ә tәşmil edәrәk bizi tәmsilsiz buraxdılar. Oysaki bәs-bәlli:

Üçrәngli bayraq 20-ci yüziliŋ başındakı qoşullarda vә Müsavatçılıq aŋlayışıyla Quzey Azәrbaycan üçün tasarlanmışdı; Güney / Bütöv Azәrbaycan üçün deўil;
1991’dә bağımsız bir dövlәtiŋ ‘rәsmi’ bayrağı olan bu bayrağı Güney Azәrbaycan üçün qullanmaq ölkәiçi vә uluslararası huquqî alaŋda olanaqsız vә keçәrsizdir;
Yurddışındakı çalışmalarda o bayraq heç bir ortamda Güney Azәrbaycan varlığını kimsәyә aŋımsatmır, Güney Azәrbaycanlıları heç bir etkinlikdә tәmsil etmәmәkdәdir;
Yarın istәr Güney Azәrbaycan özәrk olsun ya da bağımsız, Birlәşik Azәrbaycan’ıŋ qurulması bir anda olabilmәdiўi vә toplumsal uyum, siyasi bütünlәşmәniŋ kimbilir neçә il sürәcәўi bir sürәc gәrәkdirdiўi üçün bu sürәdә bir dövlәtiŋ bayraqsız qalanmayacağı üçün (keçici olsun ya da qalıcı, tәkcә Güney’i simgәlәsin ya da elә bütün Birlәşik Azәrbaycan’ı) bir bayraq varlığı qaçınılmazdır;
İçәridә hәrәkәti tәmsil etmәk, xalqı ‘ulusal varlığı’nı göstәrәcәk somud bir ‘nişan’la bilinclәndirmәk vә zaman-zaman hәyәcanlandırmaq vә başqa bir dövlәtiŋ âmilliўi ilә suçlanmaqsızın özvarlığını simgәlәmәk üçün olmazsa-olmaz gәrәklikdir.
Bayraq sorununu Parlamento’ya hәvâlә etmәk dә aŋlamsız vә işlәvsizdir. Bayraq әsasәn qurtuluş savaşı dönәmindә vә ulusal qovğa sırasında gәrәkdir vә qutsallıq-mәşrûiyyәt qazanar. Parlamentoda, ancaq quruluş dönәmindә dövlәt simgәsi durumuna gәtirilmәk (rәsmilәşdirilmәk) üçün oylanar, oŋaylanar.

Bu gәrәklik vә öŋcәliўi göz'öŋündә bulundurularsa, boşuna hәrhansı bir alternatif çözüm arayışı vә keçici öŋlәmlәr yerinә, sorunu sürәkli ertәlәyәrәk daha gәrgin durumlarda çözümsüz buraxmaq vә hәr sәfәrindә yaŋlış sistemlә enerjimizi boş dartışmalar vә qısır döngülәrdә tükәtmәk yerinә bu sürüncәmәyә soŋ vermәk üçün birәti olaraq bayraq qonusu әlә alnıb hәmişәlik çözümә qovuşdurulmalıdır. Açıqlamaya gәrәk yox ki, bu sorun çözümә qovuşursa bir sürü ardıcıl sorunumuz da (sözbirliўi, eylәmbirliўi, ortaq tәmsil, yurddışında vә uluslararası qurumlarda tәscillәnmә kimi sorunlar da) öz-özlüўündәn çözülmüş olacaqdır.



HANSI DÜZӘNӘKLӘ SEÇİLMӘLİ?

Bir simgәniŋ seçilmәsi gülüncdür. Simgә bir ulusuŋ yaşamında varolar. Varolan simgәlәr çağdaş yaşamla (özәlliklә ulusal dövlәt varlığıyla) yorumlanaraq “ulusal bayraq” oluşdurular. Ulusal bayraq tәkcә dövlәt üçün gәrәkli deўil (o: rәsmi bayraq); bir ulus istәr boyunduruq altında vә bağımlı olsun, istәr özәrk (federal), istәr bağımsız olsun, ulusal bayraq yaşamsal gәrәklikdir.

Bizdә nә yerli dövlәtdә (1945) seçilmişlik, nә sürgündә dövlәt, nә sürgündә mәclis, nә örgütlәrüstü bir cәbhә, nә dә qapsayıcı bir ana örgüt olmadığı üçün bayrağıŋ sapdanması düzәnәўi ancaq varolan tüm ‘etkin’ güclәriŋ (örgütlü-örgütsüz, qurumsal-sivil) qatılımını sağlayacaq biçimdә olanaqlıdır. Bunuŋ üçün:

Dәўişik kәsimlәri tәmsil biçimindә bir Girişim Qurulu öŋçalışmayla bilimsәl araşdırma yapacaq Uzman Danışma Qurulu yardımıyla olası proto-tip öŋәrilәri dәўәrlәndirib bәlirli seçәnәk(lәr) әldә edәr vә gәrәkli sürә içindә AMH’dә etkinliўi olan bütün çevrә, kәsim, qurum, örgüt, öŋdә gәlәnlәrә sunub görüş alaraq uzlaşma sağlar vә çevrimiçi ortamda açıq bir platformda dartışaraq geŋәl toplumsal qәnâәti dә yoxladıqdan soŋra bütün qurumlarıŋ oŋayı olan bir bildiri vә gәrәklәmәsiylә topluma sunular.

Hazır fürsәt dediўimiz Qızıl Qurdlar taxımı maçları da elә bu bayrağıŋ tanıdımı vә kütlәsәllәşdirilmәsi üçün qullanılablәn әlverişli bir alaŋ olaraq dәўәrlәndirilәbilәr.



ӘŊ UYĞUN BAYRAQ ÖŊӘRİSİ NӘDİR?

Güney Azәrbaycan’a tasarlanacaq olan bir bayraqda әŋaz 2 vazkeçilmәz öўә kәsinliklә olmalıdır:



1. GÖЎ RӘNGİ:

Ötük boyunca Türkuŋ ulusal rәngidir. Göўtaŋrı inancı (Qamtörә) ilә başlayıb, Göўtürk Xaqanlığı’nda dövlәt simgәsinә dönüşәn tәscilli bir dәўәrdir. Belәcә bu rәng hәm ulusal Türk inancı, hәm dә ulusal Türk dövlәtçiliўi göstәrgәsi olmuşdur. Ötüksәl olaraq bizm coğrafyamızda etkin olan Xәzәr, Sәlcuqlu, Teymurlu bayraqlarında qullanılmışdır. Bugün dә Türksov (Turkic) dövlәtlәrdә (Azәrbayan, Qazaqıstan, Özbәkistan) –özәlliklә özәrk topluluqlardan Doğu Türkistan göўbayrağında, Qaraçay, Kәrkük, Qırım, Başqurd, Tuva vә Yaqut bayrağında- varlığını sürdürmәkdәdir.



2. AY-ULDUZ:

Әski Türk axçalarında da izini buraxan bu damğa, Sümәrlәrdәn bәri qullanılagәlmişdir. Özәlliklә “8-bucaq ulduz” (Sümәrlәrdә: Günәş simgәsi) antik dönәmdәn bәri ―özәlliklә dә Sәlcuqlu-Osmanlı dönәmindә― Oğuz boylarını simgәlәyәrәk günümüzә gәlmiş, 20-ci yüzildә dә ilk modern Azәrbaycan ulus-dövlәtindә dövlәtçilik simgәsi kimi tәsbit edilmişdir. Bu simgәniŋ qorunması Azәrbaycan’ıŋ Quzey-Güney ulusal birliўi bağını qorunmaq açısından da olduqca öŋәmlidir.

Ulusla kimlik açısından Ay-ulduz “yurd kimliўi” (Azәrbaycanlılıq), göў rәngi isә o fizikiŋ ruhsal boyutu olan “ulus kimliўi” (Türklük) simgәsidir. Bu da ulus-dövlәt varlığı üçün gәrәkli olan ‘ulus’ (Türk) + ‘dövlәt’ (Azәrbaycan) ana öўәlәrini әŋ isâbәtli simgәlәyәn dәўәrlәrdir.



Onuŋ dışında qırmızı vә yaşıl rәnglәr kәsinliklә ana öўә deўil vә ulusal simgә sayılmaz: Yaşıl ‘İslamlıq’ (Müsavatçılıq axımında isә: İslamlaşma) simgәsidir; Qırmızı isә Batı (bizim bayraq tanımlamalarımızda vә Müsavatçı axımda ‘çağdaşlaşma’; ilk ulusal bayraq olan Fıransız bayrağında isә özgürlük-eşidlik- qardaşlıq deyә üç dәўәrdәn biri olan ‘qardaşlıq’) simgәsidir. Dolayısıyla nә inanc, nә dә modernizm simgәsi olan bu rәnglәr ulusal dәўәr sayılmaz; tәrsinә günümüzdә laiklik ilkәsi açısından vә dә modernötәsi axımlarıŋ güc qazandığı bu çağda sıradışı vә birlik pozan öўәlәr sayılar. Yoxsa dinsәl inancı dәўişik olan bir Türk, ya da modernizmә inanmayan (gәlәnәkçi ya da modernötәçi) bir birey / topluluq bu rәnglәrlә tәmsil edilәbilmәz.

Ortaya qoyulacaq hәrhansı bir öŋәri varolan soylu vә köklü qapsayıcı simgәlәriŋ birlәşiminә dayalı olmaqla birlikdә, olabildiўincә yalın (öŋcәlikli vә әskicil olduğu göstәrgәsi), bәlirgin (bir uşağın çizәbilәcәўi qәdәr kәsin çizgili), özgün (bәŋzәrlәriylә olumsuz aŋlamda qarıxdırılmayacaq) vә gözәçarpar (ilk baxışda ayırd edilir) olmalıdır.

Olabildiўincә tәk rәngiŋ qullanılması daha uyğundur (әŋ qatışıq rәngli bayraqlar ya ilkәl boylara/qәbilәlәrә, ya da uluslaşmamış ya da uluslaşmada gec qalınmış sömürgә ölkәlәrinә aiddir). Tәk rәng oluşu ortadakı ayırd edici simgәniŋ daha da iri vә gözәçarpar olmasını sağlar (Türkiyә bayrağı örnәўi); bir yandan da birlik-bütünlük vә özgünlük simgәsidir.

Bu özәlliklәrә sâhib doğru bir seçәnәk daha geŋiş zaman dilimi vә coğrafi olaraq da quramlanabilәr; Bütöv (Quzey-Güney) Azәrbaycan dışında gәlәcәk Birlәşik Azәrbaycan [Türk Federasyonu / Cumhuriyyәtlәr Birliўi] siyasi sınırlarında yer alabilәcәk Güney Oğuz yurdları (özәrk Afşareli/Xorasan Türklәri vә Türkmәneli, özәrk Qaşqayeli, özәrk Xәzәreli vә özәrk Kәrkük bölgәsini) dә ortaq bayraq olaraq üst birlik simgәsi kimi tәmsil edәbilәr...

*



İstanbul/ 25 Eylül 2010